Türkiye’de gelir vergisinin gelişimi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Belkıs Aktan

Danışman: AYŞE GÜNER

Özet:

Devletlerin vatandaşların ortak ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla başvurmuş oldukları mali kaynakların en önemli kısmını vergiler oluşturmaktadır. Vergiler dolaylı ve dolaysız olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Dolaysız vergiler içerisinde yer alan gelir ve kazançlar üzerinden alınan kişisel gelir vergisi bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Dünyada ilk kez İngiltere’de savaşların olumsuz etkilerini gidermek maksadıyla konulan ve olağanüstü bir vergi olan gelir vergisi zaman içerisinde tüm ülke yönetimleri tarafından benimsenerek kalıcı bir gelir kaynağı haline gelmiştir. Gelir vergisinin önemi sadece vergilemenin mali fonksiyonuna hizmet etmesi değil, aynı zamanda gelir dağılımında adaleti sağlama, ekonomik istikrar ve büyüme gibi ekstra-fiskal fonksiyonlarının bulunmasıdır. Çalışmada gelir vergisine ilişkin teorik bilgilerin yanı sıra, Türkiye’de 1951 yılından itibaren yürürlüğe giren Gelir Vergisi’nin günümüze kadar geçirdiği değişimler ele alınmıştır. Elde edilebilen rakamsal veriler çerçevesinde, mükellef sayıları, tahakkuk-tahsilat-gerçekleşme oranları, toplam vergi gelirleri ve GSYH içerisindeki payı, esnekliği, toplam vergi harcamaları içerisindeki payının yıllar içindeki gelişimi analiz edilmiştir. -------------------- Taxes constitute the most important part of the financial resources that states have applied for in order to meet the common needs of citizens. Taxes may be divided into two as direct and indirect. Being a direct tax, the personal income tax is the subject of this study. It has been laid as an extraordinary tax for the first time in England in order to eliminate the negative effects of wars but has been adopted by all the governments becoming a permanent source of income. The importance of income tax is not only that it serves the fiscal function of taxation, but it also has extra-fiscal functions such as ensuring equity in income distribution, economic stability and growth. In this study, besides the theoretical information related to the personal income tax, the development of the personal income tax in Turkey since 1951, when it was put into force, till the present have been discussed. Within the framework of the available quantitative data, the number of taxpayers by type, the rates of accrual-collection-realization, its share in total tax revenues and GDP, its flexibility, and the development of its share in total tax expenditures over the years have been analyzed.