Davranışsal finans ve yatırımcı psikolojisi - İMKB üzerine ampirik bir analiz


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATMA RABİA AKTAŞ

Danışman: NURDAN ASLAN

Özet:

GENEL BİLGİLER Anahtar Kelimeler :Davranışsal Finans, Takvimsel Anomaliler, Aşırı Reaksiyon, Düşük Reaksiyon, Beklenti Teorisi, Psikolojik Önyargılar, Yatırımcı Psikolojisi, Mental Muhasebe, Sürü Davranışı DAVRANIŞSAL FİNANS ve YATIRIMCI PSİKOLOJİSİ - İMKB ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ Geleneksel finans teorilerinde bireylerin rasyonel olduklarını varsayılmaktadır. Davranışsal Finans yaklaşımında ise bireylerin karar alırken geçmiş tecrübelerinden, hevristiklerden (bilişsel kısa yollar), duygularından ve sahip oldukları önyargılarından etkilendikleri kabul edilerek bireylerin irrasyonel ya da sınırlı rasyonel oldukları kabul edilmektedir. Bireylerin irrasyonel olması piyasada oluşan yeni bilgilere bazen düşük bazen de yüksek reaksiyon göstermelerine ve bunun sonucu olarak da finansal piyasalarda anomalilerin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Bu çalışmada, yatırımcıların karar alırken geleneksel finans teorilerinin öngördüğü şekilde rasyonel davranıp davranmadıkları sorusuna davranışsal finans yaklaşımıyla cevap aranmıştır. Araştırmada anket yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda bireysel yatırımcıların hisse senedini satın alma fiyatını referans noktası olarak kabul ettikleri, mülkiyet etkisi ve statüko yanlılığı sebebiyle portföylerinin mevcut durumunu güncellemekte zorlandıkları, çerçeveleme etkisiyle problemin sunuluş şekline bağlı olarak kararlarının değişebildiği tespit edilmiştir. Ayrıca psikolojik önyargılar sebebiyle kendilerine aşırı güvenerek çok sık ve zararına işlem yaptıkları, aşina oldukları hisselere duygusal olarak bağlandıkları, portföylerinin ve piyasaların geleceği ile ilgili aşırı iyimser beklentiler içinde oldukları, kaybeden hisse senetlerini çok uzun süre elde tutarken kazanan hisse senetlerini çok çabuk elden çıkarttıkları belirlenmiştir. Araştırma bulgularına dayanarak İMKB bireysel yatırımcısının kararlarını rasyonel olarak değil, psikolojik faktörlere bağlı olarak aldıkları sonucuna ulaşılmıştır. Keywords :Behavioral Finance, Calendar Anomalies, Over Reaction, Under Reaction, Prospect Theory, Psychological Biases, Investor Psychology, Mental Accounting, Herd Behavior ABSTRACT BEHAVIORAL FINANCE AND INVESTOR PSYCHOLOGY - AN EMPIRICAL ANALYSIS OVER IMKB Conventional Financial Theories assume that individuals are rational. On the contrary, behavioral financial approach advocates that individuals are affected by their past experiences, emotions and preconceptions during the decision making process. Consequently behavioral financial approach accepts that individuals are actually irrational or limited rational. Being irrational or limited irrational are the main reasons for individuals to give high or low reactions when a new information comes into the market and as a result of this anomalies occur in the market. In this study the main point is to find out the answer of if the investors are rational during the process of decision-making according to conventional financial theories or not by approaching of the behavioral financial perspective. Questionnaire is used in the study. At the end of the study it is noticed that investors take the buying price of common stock as a reference point and they are in trouble to update their portfolios because of the ownership effect and status quo bias. It is also noticed that investors’ decisions can be changed according to the problems definition style because of the framing effect. Moreover, it is explored that investors, operate frequently and disadvantageous with over confidence, have emotional relations with the stocks which they are used to, are in too optimistic expectations about their portfolios’ and the markets’ future because of the psychological biases. The other thing is that individuals hold the decreased common stocks for a long time but they are willingly to sell the increased common stocks quickly. According to the research results it is decided that İMKB individual investors make their decisions according to the psychological factors instead of being rational.