Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: RABİA SOYUCAK
Danışman: ALİ DURUSOY
Özet:Ahlâk, kişiden kişiye veya toplumdan topluma değişen ve bu mânâda değişimin temel nitelik olduğu bir karakter sergilemez. Aynı şekilde âdetâ insan tabiatını ve hayatın şartlarını dikkate almayan bir şekilde ahlâk kuralının mutlaklığının savunulması da ahlakın yapısına aykırıdır. Bu bakımdan ahlâk, bir taraftan etik kuralın mevcûdiyeti nedeniyle evrenselliği bir taraftan da insanı da nazarı îtibâra alması ile değişimi tazammun etmektedir. Ahlâk ahlâkî fâilden büsbütün bağımsız olamaz. Ahlakın fâil ile ilişkisi onun uygulanabilirliğinin bir göstergesidir. Ahlakın sürdürülebilirliği ve evrenselliği ise, onun evvelâ Muteâl Varlık telâkkîsine dayanmasını; ikinci olarak da bir ahlâk epistemolojisinin, başka bir deyişle ahlaka temel teşkil eden ve insanı eyleme sevk eden bir bilginin mevcûdiyetini ilzâm eder. İşte bu bakımdan, akıl, duygu, toplum gibi insana münhasır bir unsura dayanarak temellendirilen nazariyelerinin, evrensel bir ahlâk görüşü ortaya koyma hususunda birtakım zaaflarla muallel oldukları söylenebilir. Ahlâkın, evrensellik ve değişmeyi birlikte ihtivâ etmesi ile ilgili olarak diyebiliriz ki, ahlâk bir yandan değeri buyuran Muteâl Varlığa, yani vaz’ otoritesine, bir yandan da değerin uygulayıcısı olan insana, yani tatbîk otoritesine bağlıdır. Bir anlamda, Vaz’ Otoritesi ahlâkın evrenselliğini sağlarken ve ahlâkın dikey boyutunu temsil ederken; tatbik otoritesi değişimin tezâhür ettiği ve tarihselliğin söz konusu olduğu yatay boyutu temsil eder. İşte ahlâk, evrensellik ve değişimin birbirini nakzetmeden birarada bulunduğu alandır. Şu hâlde, ahlâkta ne sadece evrensellik savunulabilir, ne de sadece değişim müdâfaa edilebilir. Ahlâkın hem evrensel hem de değişebilir olması, bir yandan öznel ahlâk, bir yandan da mutlakçı ahlâk mülâhazalarının insan hayatına tetâbuk edemeyeceğini göstermektedir. 2 ABSTRACT Morality does not alter from person to person or from society to society and in that sense does not indicate a character with a change as the fundamental attribution. Likewise it is against the moral fiber to support the absolute moral code that does not take the human nature and the conditions of life into account. In that sense morality on one hand due to presence of ethics contains the universality, on the other hand owing to taking human into consideration contains change. Morality cannot be independent of the agent of the morality. The relationship between morality and the agent is the sign of it’s applicability. The sustainability and universality of the moral depends firstly on his eternal power and provision and its development must be based on the prevailing of the Creator exalted Being, and the second as a moral epistemology, in other words, the basis for morality and human action, referring to a knowledge of the existence of that bind. Here in this respect, reason, emotion, human community, such as an exclusive element based on the hypothesis on the basis of a universal moral regard to the opinion put forward can be said that they are equipped with some weaknesses. Morality, universality with the change to contain the following in relation to say; morality on the one hand determines the moral values of the Almighty Creator, on the other hand the authority of the terms applied to human beings that depend on the authority of the moral values of the practitioner. While the Almighty Creator's Terms Authority performs the universality of moral and represents the vertical size of morality, the application - authority, represents the horizontal dimension where the change is appeared and historicity is concerned. Here morality takes place together without overruling the universality and change. Current cases, the universality of morality do not only defensible, nor the only change can be defended. Morality is both universal and is subject to change, subjective morality on the one hand, on the other hand it could not indicate the coincides with the absolute moral evaluations of human life.