Stok hesaplarının vergi kanunları, Sermaye Piyasası Kanunu, Türkiye ve uluslararası muhasebe standartları açısından incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İLKGÜL ÇETİN

Danışman: Fatma Pamukçu

Özet:

STOK HESAPLARININ VERGİ KANUNLARI, SERMAYE PİYASASI KANUNU, TÜRKİYE VE ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ İşletmelerin varlıkları arasında yer alan ve bilançonun aktif kalemlerinden biri olan stoklar, paraya çevrilme hızı en fazla bir yıl olan "İlk Madde ve Malzemeler, Yarı Mamuller, Ticari Mallar ve Diğer Stoklar"dan oluşur. İşletmelerin bilançoları incelendiğinde dönen varlıklar arasında stoklar grubunun, dönen varlıklar ve toplam aktifler içinde önemli yer tuttuğu gözlenir. Dönem sonu stok değerlemesi dönem karı yanında işletmenin mali görünümünü de etkiler. Bu etki, stokların dönen varlıklar hatta toplam varlıklar içindeki payına göre değişir. Enflasyonsuz, fiyat hareketlerinin olmadığı bir ortamda stok değerleme yöntemlerinin sonuçları değişmez. Ancak fiyatların yükselme veya düşme eğiliminde olduğu dönemlerde stok değerleme yöntemlerinin sonuçları birbirinden farklı olacaktır. Bu farklılık da stok değerleri ile dönem karını dolayısıyla mali tabloları etkiler. Günümüzde işletmelerin gelişip dünya ekonomisi ile daha fazla iş yapar hale gelmesi hem Türk yasalarına göre hem de uluslararası kurallara göre bilanço hazırlanmasını gerektirir. Oysaki muhasebede bilanço tektir ve bu bilançoda muhasebenin genel kabul görmüş temel ilkelerine ve muhasebenin temel kavramlarına göre hazırlanan bilançodur. Ülkemizde, tek tip bilanço hazırlanması ve işletme ilgililerine muhasebenin genel kabul görmüş ilkeleri ve muhasebenin temel kavramları doğrultusunda değerleme işlemlerinin yapılması gerekmektedir. Bu durumun vergi hukuku, ticaret hukuku ve sermaye piyasası hukuku ile değil bizzat muhasebe işlemlerini yürüten ve muhasebe dinamizmini uygulayan meslek odalarına bırakılması gerekmektedir. ABSTRACT THE EXAMINATION OF STOCK ACCOUNTS ON THE ASPECTS OF TAXATION REGULATIONS, CAPITAL MARKETS LAW AND NATIONAL/INTERNATIONAL ACCOUNTING STANDARTS Stocks, which is among the assets of an enterprise and one of the items of the assets side of a balance sheet, is composed of the "raw materials and consumables, work in progress, finished goods and other stock" that have a conversion rate of one year at most. In the examination of a balance sheet, the stock group which is placed among the current assets, is one of the crucial items of current assets and total assets. Stock valuation done at the end of the period does not only affect the net profit but also the financial outlook of the enterprice. This affect depends on the share of the stock among the current assets and total assets. In a business environment without inflation and price movements, the stock valuation methods always produce the same results. However on the periods in which the prices are increasing or decreasing, different stock valuation methods produce different results. These differences affect the stock values and net profit and thererofe the financial statements of the enterprice. Today the enterprises are involving with the different components of the world economy more than before, so the balance sheets should be prepared in conformity with the international acounting standarts in addition to the national regulations. However there is only one balance sheet and this balance sheet is prepared in conformity with the internationally accepted principles and the main concepts of accounting. In Turkey, there is a standart type of the sheet and the valuation transactions should be carried out by the accountants in conformity with the generaly accepted principles and the main concepts of accounting. The laws on taxations, business and capital markets should be kept in their consistent forms and the changes on preparations of the balance sheet should be totally left to concerned accountant chambers which carry out the accounting transactions and practice the current dynamics of accounting.