Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Zeynep Arslan
Danışman: SÜLEYMAN BEYOĞLU
Özet:Mamuretü’l-Aziz şehri tarihin her devrinde ticari ve ikmal üssü olarak önemini korumuştur. Özelikle Harput Kalesi bölgenin stratejik önemini artırmıştır. Birinci Dünya Savaşı başlamadan önce bölgenin öneminden dolayı Mamuretü’l-Aziz’e gelmiştir. Ermenileri örgütlemek için çaba sarf etmişlerdi. Mamuretü’l-Aziz’deki Ermeniler XIX. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren kurulan Ermeni komitelerinin ve misyonerlerin kışkırtmaları sonucu isyanlar çıkarmışlardı. Birinci Dünya Savaşı başlamadan isyanlar başlamış savaşın başlamasıyla beraber İngiltere ve Rusya’nın kışkırtmasıyla ve desteğiyle isyanlar her geçen gün artarak devam etmişti. Birinci Dünya Savaşının başlamasıyla Osmanlı Devleti’nde bulunan Ermenilerin faaliyetlerine devam etmeleri neticesinde Osmanlı Devleti 1915 yılında Tehcir kararı almak zorunda kaldı. Bu tehcir kararında Ermeni, Rum, Arap ve Kürtlerin ülkenin huzurunu kaçırmamaları için ve devlete zarar vermemeleri için iç kısımlara sevk ve iskan edilmesi kararlaştırıldı.Tehcir kararı Mamuretü’l-Aziz’de de uygulandı ve Mamuretü’l-Aziz’de bulunan Ermeniler Musul, Zor ve Urfa ya gönderildi. Mamuretü’l-Aziz’de bulunan Ermenilerin hepsi sevk edilmedi. Tehcir kararından sonra alınan kararlarla bazı Ermeniler bulundukları bölgelerde kaldılar. Osmanlı Devleti’nin aldığı bütün önlemlere rağmen bazı devlet memurlarının suiistimalleri olmuştur. Bu kişiler, hakklarında yapılan tahkikat sonucunda 1919’da İstanbul’daki Divân-ı Harbi Örfi’de yargılandılar. Yargılamalar esnasında yalancı şahitler yüzünden yargılanan devlet memurları olduğu gibi suiistimallerle alakası olan sanıklar da duruşmaya getirilerek yargılandı. Yargılamalar neticesinde mahkemede beraat, hapis hatta idam cezası dahi verildi. Mamuretü’l-Aziz ‘de tehcirin uygulanmasına rağmen bölgede kalan Ermenilerin olumsuz faaliyetleri devam etti. Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde gerçekleşen Milli Mücade Savaşı’nın sonucunda imzalanan Lozan Antlaşması ile Ermeni sorunu Türkiye açısından siyasi bakımdan kapanmıştır. Ancak zaman zaman bazı ülkelerin kendi çıkarları için Ermenileri desteklemeleri neticesinde sorun gündeme gelmektedir. ABSTRACT The city of Mamuratü’l-Aziz has kept its significanceas a commercial and supply base in every period of the history. Especially Harput Castle’s increased the strategic importance of the region. Missionaries had come Mamuratü’l-Aziz because of it’s significance.They had strived to organize Armenians. Armenians in Mamuratü’l-Aziz had rebelled resulting from provocations of Armenian missioners and committees established after second half of the 19.century.The riots had began before the World War II and the riots increased day by day with the support and provocations of England and Russia after World War II broke out. With the outbreaking of world war, Armanians in Ottoman state continued their harmful actions and as a result of these actions Ottomon State had to take Deportation decision in 1915.Displacing Armenian, Arabian, Greek and Kurd population to inner regions as measures against protection the country’s peace, and not to get harmed was agreed on .Deportation was implemented in Mamuratül Aziz,too and Armenians in here were evacuated to Musul, Urfa and Zor. All the Armenians in Mamuratü’l-Aziz were not evacuated. Some Armenians stayed in their hometown with some decisions taken after Deportation Law Despite all the precautions that Ottoman Empire took, there had been abuses by some government officials. These people were judged in Divan-ı Harbi Örf in 1919 as a result of inquiries carried. During the trials, there had been other government officials judged who were accused to be false witnesses and also ones who weren’t within the case at any deal. In consequence, the verdicts ranged from exculpation to capital punishment. Despite the deportation in Mamuretü’l- Aziz, the Armenians continued with their negative acts. Through the Lozan peace treaty signed as a result of The Turkish war of independence whose leader was Mustafa Kemal , Armenian issue had been sorted out for Turkey. Nevertheless, the issue has occasionally been coming into question in consequence of assistances from some countries who looks after their own benefits. Key words: Mamurat-ül Aziz, Deportation, Divani Harbi Örfi, Armenians