Akılcı ilaç kullanımı : Batman ili merkez ilçesinde çalışan aile hekimlerinin akılcı ilaç kullanımı konusundaki bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Abdulaziz Cangir

Danışman: MEHVEŞ TARIM

Özet:

ÖZET Amaç: Akılcı ilaç kullanımı, ilaçların hem bireysel hem de toplumsal seviyede hastalıkların önlemesindeki rolü nedeniyle önemli bir yere sahiptir. Bu çalışma Batman İl Sağlık Müdürlüğü bünyesinde çalışan aile hekimlerinin akılcı ilaç kullanımı konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmaya Batman ili merkez ilçesindeki aile sağlık merkezlerinde görev yapan 96 aile hekimi dahil edilmiştir. Hekimlere akılcı ilaç kullanımı ile bilgi düzeyi ve tutumlarını değerlendirmek üzere 38 soruluk bir anket uygulanmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan 96 hekimin %81,3’ü erkek (n=78), %18,8’i kadındır. Hekimlerin %24,0’si (n=25) 31-35 yaş grubunda yer almaktadır. Çalışmaya katılan hekimlerin %97,2’si (n=89) pratisyen hekim iken %7,3’ü (n=7) ise uzman hekimdir. Hekimlerin %36,5’i (n=35) birinci basamak sağlık kurumlarında çalışma süresi 6-10 yıl arasındadır. Hekimlerin %60,4’ü (n=58) ise hastalarını muayene etmeden ilaç yazmamaktadır. Araştırmaya katılan hekimlerin %47,9;u (n:46) yazdığı ilaçların seçiminde hastanın sosyal güvence durumunu bazen dikkate almaktadır. Hekimlerin %56,3’ü (n=54) toplam harcama içindeki ilaç harcama payını yüksek bulmaktadır. Hekimlerin %93,8’i (n=90) akılcı ilaç kullanımı konusundaki eğitimin Sağlık Bakanlığı tarafından verilmesini istemekte iken %20,8’i (n=20) meslek odası tarafından verilmesini istemektedir. Sonuç: Akılcı ilaç kullanımı bilincinin aşılanması için örgün ve yaygın eğitim olanakları kullanılmaya ve geliştirilmeye devam edilmelidir. Eğitim yanında, kazanılan tutum ve davranışların korunması ve desteklenmesi için gerekli idari düzenlemeler yapılmalıdır. Hekimlerin akılcı ilaç kullanımın çoğu bileşenleri konusunda, bilgi düzeylerini yetersiz görmeleri, ülkemizde mezuniyet öncesi ve sonrasında bu konuda ciddi sorunların olduğunu ortaya koymaktadır. -------------------- ABSTRACT Objective: Rational drug use has a particular importance due to the role that it plays in disease prevention both at individual and social levels. The aim of this study is to determine the knowledge, attitude and behavior of the family physicians working in Batman Provincial Health Directorate regarding rational drug use. Materials and Methods: A total of 96 family physicians working in the family medicine centers in the central district of Batman province were included in the study. A questionnaire of 38 questions was applied to the physicians to assess their level of knowledge and attitude regarding rational drug use. Findings: Out of 96 family physicians who participated in the study, 81.3% were male (n=78) while 18.8% were female. 24.0% of the physicians (n=25) were at the age group of 41-35 years. 97.2% of the physicians participating in the study (n=89) were general practitioners while 7.3% (n=7) were specialist physicians. 36.5% percent of the physicians (n=35) had a working experience of 6-10 years in primary healthcare facilities. 60.4% of the physicians (n=58) never prescribe any medicine without examining a patient first. 47.9% of the physicians participating in the study (n=46) sometimes take the social security of the patients into consideration when selecting which medicine to prescribe. 56.3% of the physicians (n=54) think that the share of drug spending in total expenditures is high. 93.8% of the physicians (n=90) prefer the Ministry of Health to provide the training on rational drug use while 20.8% (n=20) prefer the professional chamber to provide such training. Conclusion: Both formal and non-formal education facilities should continue to be used and improved so as to raise awareness about rational drug use. In addition to education, administrative regulations should be made to maintain and support the developed attitude and behavior. The fact that the physicians consider their level of knowledge inadequate regarding most components of rational drug use shows that there are serious pre-graduate and post-graduate problems on this matter in Turkey.