Ortaöğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Fark Etme Becerilerinin Gerçek Sınıf Ortamı Ders Videoları Kullanılarak İncelenmesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BETÜL YAZICI KILIÇOĞLU

Eş Danışman: HANDE GÜLBAĞCI DEDE

Danışman: Hatice Akkoç

Özet:

Bu çalışmada öğretmen adaylarının, öğretim için son derece önemli olan gerçek sınıf ortamlarında gerçekleşen olayları fark etme becerilerinin belirlenip değerlendirilmesi ve öğretmen eğitimci görüşleri yardımıyla her iki grup tarafından fark edilenlerin karşılaştırılması hedeflenmiştir. Fark etme, bir öğretim ortamında neyin önemli olduğunu belirleme ve bunu mevcut bilgileri kullanarak yorumlama işidir (Sherin ve Van Es, 2009). Öğrenci merkezli öğretimde de, öğretmenlerin öğretme sürecinde öğrencilerin fikirlerine potansiyel olarak katılmaları, bunları değerlendirmeleri ve cevap vermeleri zorunlu kılınmaktadır. Dolayısıyla sınıf ortamlarında gerçekleşen ya da gerçekleşebilecek olayları fark edebilmenin, öğretim için gerekli ve kritik noktalardan biri olduğu söylenebilir. Bu araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan ve bir duruma ilişkin ayrıntılı betimlemeler yapılmasını içeren örnek olay tarama modeli benimsenmiştir. Çalışma grubunu İstanbul’da bir devlet üniversitesinin Ortaöğretim Matematik Öğretmenliği lisans programının son sınıfında öğrenim gören 20 öğretmen adayı ve bir doktora öğrencisi, bir doktor öğretim görevlisi, bir doçent ve bir profesör olmak üzere toplam 4 öğretmen eğitimci oluşturmaktadır. Gerçek sınıf ortamı ders videoları, gözlem ve öğretmen eğitimci görüş formları veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan, (1) çerçevenin belirlenmesi, (2) verilerin düzenlenmesi, (3) bulguların tanımlanması, (4) bulguların yorumlanması şeklinde dört aşamadan oluşan betimsel veri analizi (Yıldırım ve Şimşek, 2013) benimsenmiştir. Bu bağlamda elde edilen verilerin analizinde, van Es ve Sherin’in (2008) analiz çerçevesi bileşenlerine (Aktör, Konu, Duruş, Özgünlük, Video odağı) van Es ve Sherin’in (2002) analiz çerçevesinde yer alan Seviye bileşeninin de eklenmesiyle elde edilen analiz çerçevesinden yararlanılmıştır. Veri analizleri sonucunda öğretmen adayları ve öğretmen eğitimcilerin en çok ne fark ettiklerinin (Öğretmen, Pedagoji) ve fark ettiklerini en çok nasıl analiz ettiklerinin (Yorumlama, Genel, Video tabanlı) benzerlik gösterdiği fark edilmiştir. Bu bulguların detaylarına inildiğinde ise öğretmen adayları ve öğretmen eğitimcilerin fark ettikleri aynı olayların bile birçoğunu farklı yönleriyle ele alıp analiz ettikleri gözlemlenmiştir. Bu fark, öğretmen adayları ve öğretmen eğitimciler tarafından yapılan yorumlamaların içeriğine inildiğinde kendini oldukça fazla fark ettirmiştir. Nitekim öğretmen adaylarının en çok Seviye 2 ve Seviye 1’de kaldıkları gözlemlenirken, öğretmen eğitimcilerin en çok Seviye 3 ve Seviye 4’e ulaştıkları gözlemlenmiştir. Öğretmen adayları ve öğretmen eğitimcilerden elde edilen tüm bulgular detaylı bir şekilde çalışmada sunulmuştur. Sonuçlar benzerlik ve farklılıkları ile birlikte ele alınıp tartışılmıştır. Son olarak ise öğretmen ve öğretmen adayları için araştırmacılar, politika yapıcılar ve uygulayıcılara yönelik bu alanda yapılabilecek çalışma önerilerine yer verilmiştir. -------------------- This study is aimed to evaluate prospective teachers’ ability to notice the events that occur in real classroom events which is extremely important for teaching and to determine, with the help of teacher educator opinions, their adequacies and inadequacies in this field. Noticing is the task of determining what is important in a teaching environment and interpreting it with existing knowledge (Sherin and Van Es, 2009). In student-centered teaching, it is also obliged for teachers to participate, evaluate and respond to the ideas of the students in their teaching process. Therefore, it can be said that being aware of events that occur or can occur in classroom environments is one of the necessary and critical points for teaching. The paradigm of the research was determined as the post positivist paradigm by considering the research questions, the method of the research and the data to be obtained. In this research, a case study research design which is one of the qualitative research design and which includes detailed descriptions of a situation is adopted. The study group consists of 20 prospective teachers that are seniors in Secondary Education Mathematics Teaching in a state university in Istanbul and a total of 4 teacher educators including a doctoral student, a doctoral lecturer, an associate professor and a professor. Course videos of real class environment, observation and teacher educator opinion forms have been used as data collection tools. In this study, descriptive data analysis (Yıldırım and Şimşek, 2013), which is one of the qualitative research methods, (1) determining the framework, (2) arranging the data, (3) identifying the findings, (4) interpreting the findings, was adopted. In the analysis of the data obtained in this context, the analysis framework which is obtained by adding the level component included in the analysis framework of van Es and Sherin (2002) to van Es and Sherin’s (2008) analysis framework components (Actor, Topic, Stance, Specificity, Video-focus), was utilized. As a result of data analysis, it was realized that what prospective teachers and teacher educators noticed the most (Teacher, Pedagogy) and the way they analyzed them the most (Interpret, General, Video-based) were similar. In the details of these findings, it was observed that the prospective teachers and teacher educators even analyzed many different aspects of the same events that they noticed. This difference has made quite an impact in the content of interpretations made by prospective teachers and teacher educators. As a matter of fact, it was observed that the prospective teachers were mostly at Level 2 and Level 1, while the teacher educators mostly reached Level 3 and Level 4. All findings obtained from prospective teachers and teacher educators were presented in detail in the study. The results were discussed according to their similarities and differences. Finally, research recommendations for teachers, prospective teachers, researchers, policy makers and practitioners in this field were included.