Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞE ACAR
Danışman: Ayşe Nilüfer Özaydın
Özet:Diyabetik hemodiyaliz hastalarında beslenme, mortalite ve morbiditeyi etkileyen önemli bir unsurdur. Hemodiyaliz hastalarında protein, elektrolit ve sıvı alımının yakından izlenmesi zorunludur. Diyabetik hemodiyaliz hastalarında, bilinçli beslenme izlemi çok daha önem kazanmakta, hastanın uyumu ise sürecin sonuçlarını doğrudan etkilemektedir. Araştırmada, hemodiyaliz tedavisi alan diyabetik hastaların hastalıklarına özgü beslenme bilgi düzeyleri, biyokimyasal bulguları ve diyet programlarına uyumlarını etkileyen faktörler, nedenleri ve arasındaki ilişkiler konusunda bilgi elde etmek amaçlanmıştır. Kalitatif ve kantitatif bir araştırmadır; hastaların dosyalarından, yüz-yüze görüşme ile ve odak grup görüşmeleri yoluyla veri toplanmıştır. Üç özel hemodiyaliz merkezindeki 71 hasta ile araştırmaya başlanmış, 28’iyle 6 odak grup görüşmesi yapılmıştır. Araştırmaya katılanlar ortalama 62.5±10.2 yaşlarında, %59.2’si erkektir. Ortalama diyabet süreleri 18.2±9.7 yıl, hemodiyaliz süreleri 3.5±2.6 yıldır. Hastaların %68.4’nün AKŞ’i, %72.2’sinin HbA1c’si, %47.4’ünün fosforu, %21.1’inin potasyumu, %47.4’ünün kolesterolü normalin üzerindedir. Beslenme bilgileri puanlanmış, bilmesi beklenenlerin ancak yarısını bildikleri (99.5±29.3/190) saptanmıştır. Diyabeti hastalık olarak kabul etmedikleri ancak hemodiyalizi hastalık olarak algıladıkları, moral bozukluğu, depresyon, iştahsızlık, diyetin yetersiz gelmesi, güçten düşme, diyete uymanın bir şeyi değiştirmeyeceği inancı, öğün saatlerinde evde olmamanın, diyete uyumu etkilediği görülmüştür. Çevre baskısı nedeni ile insülin kullanımlarının aksadığı da belirtilmiştir. Sadece listenin yeterli olmadığı, eğitimle birlikte liste verilmesi gerektiği ve listelerin kişisel özellikleri dikkate alınarak hazırlanması gerektiği belirtilmiştir. Sadece diyet listeleri değil, nedenlerinin açıklandığı ayrıntılı diyet eğitimleri verilmesi hastanın tedaviye uyumunu artırabilir. Toplumun diyabet hastalığı hakkında bilgilendirilmesiyle hastalar üzerindeki olumsuz etkileri olumlu etkilere dönüşebilir. Anahtar kelimeler: Diyet, Diyet tedavisine uyum, Algı, İnanç, Damgalanma SUMMARY The Knowledge of Specific Diet Treatment, Biochemical Nutritional Parameters and Factors Affecting Diet Treatment Adaptation of Diabetic Hemodialysis Patients Nutrition in diabetic hemodialysis patients is so important. Because of affecting morbidity and mortality, protein, electrolyte and fluid intake should be closely monitored. Also following up the diabetic-hemodialysis-patients is essential, because the patient's adaptation directly affects their life. In this study, it was objected to define the level of knowledge about their specific nutritional needs, biochemical blood results and the factors affecting adaptation on their diet program. There were two parts; for quantitative part data were collected by face-to-face interviews and by searching the patient files (n=71) and for qualitative part data were collected by small focus groups (6 groups, n=28). The average-age was 62.5±10.2 years-old and 59.2% of patients were male. The average-duration of diabetes was 18.2±9.7 years and the average-hemodialysis-duration was 3.5±2.6 years. The blood-level of fasting-glucose, HbA1c, phosphorus, potassium and cholesterol of patients were higher than normal range. The total knowledge-score’, was 50% below than expected (99.5±29.3/190). Hemodialysis was perceived as a disease but diabetes was not. Their ideas about affecting negatively on their diet adaptation were ‘feelings of depression, demoralization, loss-of-appetite, weakness, ‘believes giving inadequate diet for live’. Also fear of stigmatizing, any injection can be accepted as illegal drugs, caused irregularly use of insulin. Almost all of them have been given any standard-diet-list on the paper but ingredients were not explained and evaluated whether suitable for each patient’s real condition. Although nutrition in diabetic-hemo-dialysis-patients is so important, the importance of this was not known well by patients. The level of knowledge about their diet needs was found inadequate. It was found there is a need for counseling of diabetic-hemo-dialysis-patients about their diet therapy which is well structured, standardized but putting the patient’s believes, attitudes and budgets to the first line. Key words: Diet, Adaptation to diet treatment, Perception, Belief, Stigmatizing