Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Cemile Duygu Çetmili
Danışman: GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
Özet:Türkler kitleler halinde İslamiyet’i kabul etmeye başlayınca Kur’ān’ı anlamak ve öğrenmek ihtiyacı doğmuştur. Kur’ān tercümeleri ve tefsirleri sırasında dini ibareler Türkçe sözcüklerle karşılanarak söz varlığı zenginleştirilmiştir. Eserimiz Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait olup bu dönemin özelliklerini yansıtır. Eski Anadolu Türkçesi XIII-XV. yüzyıllardaki Türkçedir ve Batı Türkçesinin ilk devrini oluşturur. Çalışmamızda Süleymaniye Kütüphanesi Nuruosmaniye Koleksiyonu 140-143 numarada kayıtlı olan Tercüme-i Tefsįr-i Ebu’l-Leys es-Semerkandį isimli eserin 143 numaralı cildin 182a/205b varakları arasında bulunan Mümtehine, Saff, Cumca, Münāfikūn, Teġābün, Ŧalāķ, Tahrįm ve Mülk surelerinin tefsirleri dil özellikleri açısından incelenmiştir. Eserimizin istinsah tarihi H. 1024-1026 olarak geçmektedir. Her varak 25 satırdan oluşmuş ve Arap alfabesi ile yazılmıştır. Müstensihi İbrahim bin Yusuf’tur. Tezimiz dört bölümden oluşmaktadır: İnceleme, metin, dizin ve tıpkıbasım. İnceleme kısmında üzerinde çalıştığımız eser olan Tercüme-i Tefsįr-i Ebu’l-Leys es- üslup özelliklerine ve söz varlığına değinilmiştir. Aynı zamanda eserin fonetik ve morfolojik özellikleri üzerinde durulmuştur. Metin kısmında eserin 143 numaralı cildin 182a/205b varakları arasında bulunan Mümtehine, Saff, Cumca, Münāfikūn, Teġābün, Ŧalāķ, Tahrįm ve Mülk surelerinin tefsirleri çeviriyazıya aktarılmıştır. Dizin kısmında ise metindeki bütün kelimeler ve kelimelerin anlamları verilmiş, kalıplaşmış ifadeler iç madde biçiminde gösterilmiştir. Kelimelerin kökenleri ve hangi dile ait olduğu da belirtilmiştir. Tıpkıbasım kısmında 143 numaralı cildin 182a/205b varakları bulunmaktadır. Kur’ān tercümeleri ve tefsirleri Türkçenin gelişimini görebilmemiz açısından oldukça önemli eserlerdir. Açıklamalı, kıssalara dayanan hikayeleştirilmiş anlatımı ve sade diliyle eserimiz Türk dili için değerli bir tefsirdir. Anahtar Kelimeler: Eski Anadolu Türkçesi, Kur’ān, Tefsir, Ebu’l-Leys es-Semerkandį -------------------- ABSTRACT Turks acceptance of Islam as state religion introduced a need of understanding and learning Koran. Turkish language had been developed by the translation and commentaries of Koran. This thesis belongs to Old Anatolian Turkish and reflects the specialties of this era. Old Anatolian Turkish is the language that had been used during XIII and XV centuries and it is the language that achieved the first Western Turkish revolution. In this thesis, we have used Süleymaniye Library Nuruosmaniye Collection, registration numbers 140-143 and name of Tercüme-i Tesfįr-i Ebu’l-Leys es-Semerkandį, volume number of 143 and pages between 182a and 205b that exist Mümtehine, Saff, Cumca, Münāfikūn, Teġābün, Ŧalāķ, Tahrįm and Mülk suras have been investigated in terms of language specialty. This text had been written between 1024 and 1026. Each page is 25 rows and written in Arabic alphabet. The author is İbrahim bin Yusuf. Our study consists of four sections including analysis, text, index and facsimile. We have touched upon wording specialties and vocabulary, as well as phonetic and morphologic properties. The suras, that belongs to the texts 143 numbered volumes, 182a-205b pages, Mümtehine, Saff, Cumca, Münāfikūn, Teġābün, Ŧalāķ, Tahrįm and Mülk suras and their explanation had been added to the translation. In the index section all the words written as their contextual mea nings. In addition, which language the words roots belongs to. In the facsimile section there are 143 numbered volumes 182a-205b pages. Koran’s translations and commentary are crucial in order to see the evolution of language of Turkish. This thesis is valuable to language of Turkish with commentary explanation. Key Words: Old Anatolian Turkish, Koran, commentary, Ebu’l-Leys es-Semerkandį