Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğasına ilişkin görüşlerini açıklayıcı bir model çalışması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EBRU MUĞALOĞLU

Danışman: HALE BAYRAM

Özet:

Bu araştırmada fen öğretmeni adaylarının bilimin doğasına ilişkin görüşlerini açıklayıcı bir model oluşturulması hedeflenmiştir. Hipotetik model bilimin doğasına ilişkin görüşlerin yordayıcısı olarak fen öğretmeni adaylarının sahip oldukları bilimsel işlem becerileri, fen öğretmeye yönelik tutum, akademik başarı ve değerleri (sosyal, kuramsal, estetik, ekonomik, politik ve dini) içermektedir. Veriler İstanbul’da 2 devlet üniversitesinde okuyan 281 fen öğretmenliği öğrencisinden toplanmıştır. Fen öğretmenliğine yönelik tutum ve bilimin doğasına ilişkin görüşler, bilimsel işlem becerileri ve değerler sırasıyla Türkçe’ye daha önceden uyarlanmış olan Fen Bilgisi Öğretimi Tutum Ölçeği-II, Bilimsel İşlem Becerileri Testi ve Allport-Vernon- Lindzey Değerler Testi ile ölçülmüştür. Fen ve eğitim derslerinin ortalamaları ise akademik başarının göstergeleri olarak kabul edilmiştir. Hipotetik model yapısal denklem modeli kuramı ışığında test edilmiş ve ki kare analizleri, uyum endeksleri ve istatistiksel olarak anlamlı olmayan ilişkilerin çıkarılmasıyla geliştirilmiştir. En son istatistiksel olarak geçerli olan modelde fen öğretmenliğine yönelik tutum ve bilimsel işlem becerileri, bilimin doğasına ilişkin görüşleri açıklayan 2 ana değişken olarak bulunmuştur. Ayrıca bu modele göre bilimsel işlem becerileri, ekonomik değerler, dini değerler ve eğitim derslerindeki başarı fen öğretmenliğine yönelik tutumu etkileyen değişkenlerdir. Buna ek olarak ekonomik değerler ile dini değerler, dini değerler ile bilimsel işlem becerileri, dini değerler ile eğitim derslerinde başarı ve eğitim derslerindeki başarı ile bilimsel işlem becerileri arasındaki ilişkiler istatistiksel olarak anlamlıdır. Bu araştırma sonuçlarının fen öğretmeni adaylarının bilimin doğasına ilişkin görüşlerini geliştirmek için daha etkili yöntemler planlamada yardımcı olacağı düşünülmektedir. ABSTRACT This study aimed to construct a model to explain the views of pre service science teachers regarding nature of science (NOS). The hypotetical model included science process skills, attitude toward science teaching, academic achievement and values (social, religious, economic, political, aesthetic, theoric) of pre service science teachers as predictors of NOS. Data were obtained from 281 pre service science teachers from two public universities in Istanbul. Attitude toward science and science teaching, science process skills and values were measured by Turkish forms of STAS II, Science Process Skills Test and Allport Vernon and Lindzey‘s Study of Value Test respectively. Grade point average, in science and pedagogical courses were used as proxy measures of academic achievement. A hypotetical model was tested on the basis of the structural equational model theory. Then the model was evaluated by using chi square analysis, fit indices and developed by excluding the associations which were not statistically significant in each step. The final statistically significant model suggested that two main predictors of views of NOS were attitude toward science teaching and science process skills. It also suggested that science process skills, economic value, religious values and academic achievement in pedagogical courses were predictors of attitude towards science while there were associations between economic value and religious value, religious value and science process skills, religious value and academic achievement in pedagogical cources, academic achievement in pedagogical courses and science process skills. It is hoped that in the light of this study, effective strategies will be developed in order to improve teacher’s conceptions of science.