Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kamil Seyidov
Danışman: MEHMET ÜMİT
Özet:ÖZET Ali Şeriati, çok yönlü bir düşünür olup, fikirleri ile kitleleri etkilemiş ve oluştur-duğu etki alanı İran sınırlarını aşmıştır. Bu nedenle onun, dine ve özellikle Şiiliğe dair düşüncelerinin İslam Mezhepleri Tarihi bağlamında değerlendirilmesi önem arz et-mektedir. Şeriati, Şia’nın en temel ilkesi olan imamet inancına dair genel Şii algısının dı-şında bir yorum getirmiştir. Çalışmamızda Şeriati’nin, imametin sınırlı bir dönemi esas aldığını ifade eden yaklaşımı Şiiliğe yönelik bir açılım arayışı olarak değerlendirilmiş-tir. Diğer taraftan Marksizm başta olmak üzere diğer modern ideolojilere ait düşünce-lerinden hareketle Şia’nın tevhid, adalet, gaybet ve intizar gibi temel ilkelerine dair geliştirdiği yorumlar da düşünürün Şiiliğe yönelik açılım arayışının yansımaları olarak ele alınmıştır. Bu noktada Şeriati’nin faaliyetlerinin, Şiiliği geleneksel donuk yapısın-dan kurtararak sosyal hayatın gerekliliklerine uygun bir hale getirme, bir başka ifadey-le Şiiliği sosyalleştirme amacı taşıdığı görülmektedir. Şeriati’nin yaşadığı dönemde (1933-1977) İran’daki siyasi hareketliliğin, Mark-sizm, Egzistansiyalizm gibi Batılı ideolojilerin Şeriati üzerindeki etkisi hesaba katılır-sa düşünürün fikirlerinin doğru anlaşılması için dönemin sosyo-politik koşullarının iyi bilinmesi gerekmektedir. Bu gerekliliğe binaen çalışmamızda İran’ın sosyo-kültürel ve dini yapısı ele alınarak Şeriati’nin yaşadığı dönemin siyasi, sosyal, kültürel ve dini ortamının genel çerçevesi çizilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Şeriati’nin düşüncele-rinin netlik kazanması açısından onun muasırları arasında dine ve Şiiliğe yönelik farklı yaklaşım tarzı geliştiren Humeyni, Kesrevi ve Mutahhari gibi düşünürlerin fikirlerine genel hatlarıyla yer verilmiştir. Çalışmamızda çaba gösterilen hususlardan biri de coş-kulu bir üsluba sahip olan Şeriati’nin düşüncelerinin hissi çıkarımlardan uzak, akade-mik ilkelere bağlı kalınarak değerlendirilmesi olmuştur. -------------------- ABSTARCT Ali Shariati is multi-faceted intellectual who has influenced the audiences with his ideas and apparently his sphere of influence and reputation has crossed the borders of Iran. Therefore, it is significant to introduce his ideas and perspectives about reli-gion, more specifically Shiism, in the context of the History of Islamic Sects. Shariati has brought an interpretation about Imamate faith, one of the most fun-damental principle of Shia. However, it is important to mention that Shariati’s appro-ach was outside of the General Shia Perception. In our study, his approach on limited period of imamate, is evaluated as a search for an opening towards Shiism. On the ot-her hand, based on the ideas of Marxism and other modern ideologies, Shia's basic principles such as “Tawhid”, “Adl”, “Gaybet” and “Intizar” developed comments are considered as reflections of Shariati's quest for an opening towards Shiism. At this po-int, it is seen that Shariati's activities aim to liberate Shiism from its traditional dull structure and to make it compatible to the requirements of social life, and in other words to socialize Shiism. When taking into account the influence of political mobility in Iran and impact of Western ideologies such as Marxism and Existentialism on Shariati during that time (1933-77), obviously we realize that the socio-political conditions of the period need to be appropriately understood in order to understand the thinker’s ideas correctly.Thus, in this study, the socio-cultural and religious structure of Iran has been taken into con-sideration and the general framework of the political, social, cultural and religious en-vironment of Shariati's period has been tried to be drawn. In this context, in order to clarify the Shariati's thoughts, among his predecessors, the ideas of thinkers such as Khomeini, Kasrawi and Motahhari, who developed different approaches to religion and Shiism, are given in general terms. One of the issues that were endeavored in our rese-arch was the evaluation of Shariati's thoughts. Despite the fact that he has an exuberant style, we focused on analysis that far from inferences and adhering to academic prin-ciples.