Türkiye’de çalışanlara sağlanan faydaların finansal raporlama standartları ve ilgili mevzuat çerçevesinde incelenmesi ve bir uygulama


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet Ali Ünsal

Danışman: CEMAL ÇAKICI

Özet:

Çalışanlara sağlanan faydaların gerek çalışanlar açısından gerekse işletmeler açısından önemi büyüktür. Bu faydaların; çalışanların ana çalışma sebebini oluşturması ve işletmeler açısından da önemli gider kalemlerinden biri olması sebebiyle, objektif kriterle doğru hesaplanması ve ortaya çıkan yükümlülüklerin işletmenin finansal tablolarına doğru yansıtılması önem arz etmektedir. Çalışma 3 ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; başta ülkemizdeki İş Kanunu olmak üzere diğer kanunlar kapsamında çalışanlara sağlanan faydalara ayrıntılı olarak değinilmiştir. Yine 2019 yılı itibarıyla de halen ülkemizin gündeminden düşmeyen kıdem tazminatı fonuna da değinilmiştir. Birinci bölümün sonunda da çalışanlara sağlanan başlıca faydaların yer aldığı bir örnek üzerinden bu faydaların ölçüm ve muhasebeleştirilmesi yapılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise; çalışanlara sağlanan faydaların ölçüm ve raporlamasına muhasebe standartları açısından bakılmıştır. Başta TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı olmak üzere, TMS 26 Emeklilik Fayda Planlarında Muhasebeleştirme ve Raporlama ve TFRS 2 Hisse Bazlı Ödemeler Standartları örneklerle derinlemesine açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ise; çalışanlara sağlanan faydalar, borsada işlem gören ve en çok çalışan istihdam eden şirketlerin finansal tabloları ve bağımsız denetim raporları üzerinden derinlemesine incelenmiştir. İnceleme sonuçları SPSS programına aktarılarak çapraz tablolamalar yapılmıştır. Geliştirilen hipotezler doğrultusunda veriler Anova (F Testi/Varyans Analizi) testine tabi tutulmuş, sonuçlar raporlanmıştır. -------------------- Employee benefits are of capital importance for the business organizations as well as the employees. Calculating the benefits with the objective criteria and reflecting the emerging obligations on to the financial statements of the businesses correctly have a great importance since these benefits constitute the main reasons for the employees to work and become one of the most important expense items. The study consists of 3 main chapters. In the first chapter, employee benefits were touched upon in detail within the scope of the Business Law primarily and also the other Laws in our country. The severance pay fund, which still occupies the agenda of our country as of 2019, was also dealt with. At the end of the first chapter, calculation and accountancy of the said benefits were done through an example which included the principal benefits for the employees. In the second chapter of the study, calculation and reporting of the employee benefits were examined according to the accounting standards. IAS 19 Employee Benefits Standard at the outset; IAS 26 Accounting and Reporting by Retirement Benefit Plans and IFRS 2 Share-based Payments were explained thoroughly by means of various examples. And finally in the third chapter, employee benefits were analyzed in depth considering the financial statements and independent audit reports of the publicly traded companies which employ the largest number of personnel. Results were transferred into SPSS programme and cross tabulations were formed. Taking the established hypotheses into account, data was put to Anova (F Test/ Analysis of Variance) test and the end results were reported.