Ait Olma Duygusu Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NİMET SAYGIN

Danışman: Gül Ünsal

Özet:

Amaç: Bireyin psikososyal sağlığını etkileyen ve temel bir insan ihtiyacı olan ait olma duygusu düzeyinin belirlenmesi, bu alana yönelik yapılacak olan müdahalelerin seçiminin ve etkinliğinin değerlendirilmesini kolaylaştıracaktır. Bu araştırmanın amacı, bireyin ait olma duygusunu belirlemek üzere Hagerty ve Patusky (1995) tarafından geliştirilen, Psikolojik Deneyim (Sense of Belonging Insrument-Psychological Experience) (SOBI-P) ve Öncüller (Sense of Belonging Insrument-Antecedents) (SOBI-A) olarak adlandırılan, birbirinden bağımsız iki alt ölçekten oluşan Ait Olma Duygusu Ölçeği’ni (Sense of Belonging Instrument) (SOBI) Türkçe’ye uyarlayarak geçerlilik ve güvenilirliğini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini öğrenciler (320), emekliler (320) ve depresyon tanısı alan bireyler (320) oluşturmuştur (n=960). Veri toplama, Antalya’da Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde, Atatürk Devlet Hastanesi’nde, Fethi Bayçın Huzurevi’nde, Akdeniz Üniversitesi’nde ve katılımcıların evlerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada sosyodemografik bilgi formu, Çok Boyutlu Algılanan Destek Ölçeği, UCLA Yalnızlık Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: SOBI-A ve SOBI-P’nin güvenilirliğini değerlendirmek amacıyla her bir ölçek için iç tutarlılık güvenilirlik katsayısı (Cronbach-α) ve madde toplam korelasyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Cronbach-α katsayılarının SOBI-A’da 0,76-0,82, SOBI-P’de ise 0,88-0,91 arasında değiştiği belirlenmiştir. Madde toplam korelasyon analizinin sonucunda SOBI-A’da 13. ve 14. maddeler ölçekten çıkarıldıktan sonra yapılan iç tutarlılık analizinde, Cronbach-α SOBI-A açısından tüm gruplarda 0,79-0,84 arasında değişmiştir. SOBI-A ve SOBI-P ölçeklerinin yapı geçerliliğinin belirlenmesinde grup farklılıkları ve dış testlerden yararlanılmıştır. Ait olma duygusu düzeyinde gruplar arasında SOBI-P’de anlamlı farklılık varken, SOBI-A’da farklılık görülmemiştir. SOBI-A ve SOBI-P’nin sosyal destek ve yalnızlık ölçümleriyle anlamlı korelasyonlarının olduğu saptanmıştır. Sonuçlar: Bu sonuçlar, SOBI-P ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu, SOBI-A’nın ise yapı geçerliliğini sağlamaması nedeniyle bu özelliği taşımadığını göstermektedir. -------------------- Purpose: Determining the level of sense of belonging that affects the psychosocial health of the individual which is a basic human need will facilitate to evaluate selection of preventive, therapeutic and supportive interventions for this area. The aim of this study is to determine the validity and reliability of Sense of Belonging Instrument (SOBI) which has two sub-scales, Psychological Experience (SOBI-P) and Antecedents (SOBI-A), and is developed by Hagerty and Patusky (1995) by adapting it to Turkish. Materials and methods: The sample of research consisted of students (320), retirees (320) and individuals with depression (320) (n=960). Data collection was performed in Akdeniz University , Antalya Training and Research Hospital, Atatürk State Hospital, Fethi Bayçın Nursing Home and participants’ house in Antalya. Sociodemographic information form, Multidimensional Perceived Support Scale and UCLA Loneliness Scale were used in this study. Findings: Internal consistency reliability coefficient (Cronbach-α) and item total correlation analysis methods were used to evaluate the reliability of the SOBI-A and SOBI-P for each scale. Cronbach-α coefficients were found to be between 0,76-0,82 in SOBI-A and 0,88-0,91 in SOBI-P. As a result of the item-total correlation analysis, in the internal consistency analysis of SOBI-A after the 13th and 14th items were removed, Cronbach-α changed from 0,99-0,84 in all groups to SOBI-A. Group differences and external tests are used in to determine the construct validity of SOBI-A and SOBI- P scales. While there was a significant difference in SOBI-P between groups at the level of sense of belonging, there was no difference in SOBI-A. SOBI-A and SOBI-P were found to have significant correlations with social support and loneliness measurements. Results: These results show that the SOBI-P scale is a valid and reliable measurement tool and SOBI-A does not have this feature because it does not provide the structure validity.