Ortaöğretim tarih ders kitapları kanıt temelli öğrenme yaklaşımının neresindedir?: bir saptama çalışması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hilal Kibar

Danışman: YÜCEL KABAPINAR

Özet:

Bu araştırmada, yapılandırmacı felsefe ışığında yenilenen MEB onaylı ortaöğretim Tarih ders kitaplarının kanıt temelli öğrenmeyi ne kadar yansıttığı incelenmiştir. MEB onaylı ortaöğretim Tarih kitapları arasından seçili beş ders kitabından hareketle Tarih ders kitaplarında mevcut olan kanıtların niceliği ve niteliği, birinci ve ikinci elden kanıtların kullanımı, görsel kanıtlara ne kadar yer verildiği, ötekiden seçilen kanıtların niteliği ile ilgili tespitler tablolar halinde belirlenmeye çalışılmış, ders kitaplarında atılacak adımların neler olması gerektiğine dair önerilere yer verilmiş ve örnekler üzerinden değerlendirme yapılarak araştırma doküman analizi sonucunda elde edilen veriler ile sınırlı olmuştur. Kanıt temelli öğrenme; aktif öğrenme, küçük bir tarihçi gibi çalışma, tarih yapma sürecinde aktif olarak yer alma, empati yapma, çok yönlü düşünme, eleştirel ve sorgulamaya dayalı düşünme becerilerini geliştirmede etkin rol oynamaktadır. Ayrıca araştırma kapsamında akademisyenlere açık uçlu anket uygulanarak kanıt temelli öğrenmeye dair fikirleri, Türkiye‟deki kanıt temelli öğrenmenin ders kitaplarına yansımaları, kanıt temelli öğrenmenin öğretmen ve öğrenciler için ne ifade ettiği, ders kitaplarında kanıt temelli öğrenme adına ne tür adımlar atılabileceğine dair önerilere yer verilmiştir. Araştırma sonucunda ortaöğretim Tarih ders kitaplarının geçmiş yıllara oranla ilerleme kaydedildiği görülse de kanıt temelli öğrenmeyi tam anlamıyla yansıtmadığı, ders kitabı yazarlarının kanıt temelli öğrenmeye ilişkin eğitim almaları gerektiği, kanıtların çoğunlukla ikinci elden seçildiği ve etkinliklerle desteklenmediği, görsel kanıtların ders kitaplarında işlevsiz olduğu ve ötekiden seçili kanıtların ana anlatıyı destekleyici metinlerden oluştuğu bulguları elde edilmiştir. -------------------- In this study, to what extend History text books, approved by MNE (Turkish Ministry of National Education), which has been rewritten in the consideration of constructive philosophy reflect evidence-based learning approach, have been investigated. Considering the five selected text-books approved by MNE, current quantity and quality of evidences in the history text-books, the use of first and second hand evidences, the extent to which visual evidence has made difference, the qualifications of other selected evidences have been illustrated in tabular forms; recommendations on what initiations are to be taken are discussed, and data acquired at the end of analysis of research documents have been studied with respect to the evaluations of the samples. Evidence-based learning had huge impact on the evolvement of thinking approaches based on active learning, studying as a young historian, involving actively in forming history process, empathizing, thinking broadly and questioning-criticizing. Furthermore, in the scope of the study was conducted an open-ended survey on academicians which features the suggestions covering their ideas about evidence-based learning, the impacts of evidence-based learning on text-books in Turkey, what evidence-based learning means for teachers and students, what sorts of changes could be made in textbooks in terms of evidence-based learning approach. This study finds that secondary school History text-books do not reflect substantially evidence-based learning approach in spite of recent progress made in writing the text-books; text-book authors should get in-service trainings about evidence-based learning; evidences are selected from that of second hand and not supplemented with activities; the illustrations on the text-books are out-dated; and the evidences taken from other sources do not support main plot.