Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2004
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sadık Okuducu
Danışman: UFUK GÜLSOY
Özet:Kumkapı ve çevresi Ermeni Hadiseleri, Ermeni Meselesinin ilk yıllarını ihtiva eder. 1890'lı yıllar Ermeni'lerin gittikçe kuvvetlenen bağımsızlık arzularının diplomatik yollardan elde edilemeyeceğine karar verdikleri yıllardır. Diplomatik yollardan elde edilemeyeceğine karar verdikleri yıllardır. Diplomatik çalışmaları azaltan Ermeniler daha kestirme bir yol olduğu inancıyla artık örgütlenmeye başlamışlardır. Zira bireysel çabalar, devletlerarası ilişkilerde bir anlam ifade etmeyecektir. Başta Hınçak ve Taşnaksutyun komiteleri olmak üzere onlarca örgüt kurmuşlardır. Bu örgütler temel itibariyle isyan, nümayiş ve terör ile ortalığı karıştırıp huzuru bozmayı hedeflemişlerdir. Çünkü bu durumda Ermeniler ve Türkler artık bir arada yaşayamaz hâle geleceklerdir. Hatta bu faaliyetler öyle bir dereceye ulaşacaktır ki Türkler nefs-i müdâfaa için mukabele etmek zorunda kalacaklardır. İşte tam bu noktada Ermeniler, Türkler Ermenileri katlediyor manşetleriyle önce örgütlerin yurt içinde ve dışında çıkardıkları gazete ve dergilerde daha sonra da Avrupa basınında yayınlar yaparak Avrupa'da kamuoyu oluşturmaya çalışacaklardır. Oluşan bu kamuoyu da diplomatik çabalarla yeterince elde edilemeyen Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti üzerindeki baskısını artıracak ve neticede önce ıslahatlarla bir takım haklar, sonra muhtariyet ve nihayet bağımsızlık elde edilecektir. Ermeni komiteleri bu amaçla Anadolu'da isyan ve nümayişler organize ettiler (Erzurum Vakası, Musa bey Olayı). Ancak Anadolu'daki bu olaylar Avrupa kamuoyunda beklendiği ölçüde tepkiye yani Osmanlı üzerinde baskıya sebep olmadı. Bu durumda Avrupa'nın daha fazla tepki vermesi amacıyla, daha göz önünde yani Osmanlı Devleti'nin başkentinde, ecnebi sefirlerin yanı başında bir olay çıkarmak gerektiğine karar verdiler. Hazırlıklar yapıldı ve 15 Temmuz 1890 günü Kumkapı Ermeni kilisesinde Artin Canguliyan önderliğinde isyan başladı. Patrik zorla Yıldız sarayına götürülmek istendi. Durum haber verilince askerler yolu kestiler ve çatışmalar çıktı. İki taraftan da ölenler ve yaralananlar oldu. Olaya karışanlar yakalanarak, muhtelif cezalara çarptırıldılar. Bu olay Ermenilerin, Osmanlı başkentinde isyan çıkarabilecek cesarete ulaştıklarını göstermesi açısından son derece önemlidir. Böylece Ermenilerin içinde bağımsızlık adına yapılan bu çalışmalara inanmayanların desteği alınmak ve Avrupa'nın baskısı celbolunmak istenmiştir. Bu isyan hareketleri Ermenilerin beklediği ölçüde bir netice vermese de Avrupalı devletlerin özellikle İngiltere'nin baskısı iyice artmış, ıslahat komisyonlarının çalışmaları hız kazanmış, Sefirler bu konudan dolayı, Bâbıâli'nin iyice başını ağrıtmışlardır. Ermenilerin Osmanlı başkentinde isyanlar çıkarmaları, bağımsızlık hedefine ne kadar bağlandıklarını ve bu yolda her şeyi göze aldıklarını göstermesi açısından da ayrıca önem taşımaktadır. O kadar ki nihai hedefe hâlâ ulaşamadıkları için bu çabalar yoğun bir şekilde (şuan diplomatik olarak) sürmekte ve Osmanlı Devleti'nin bir devamı olarak ülkemizin başını ağrıtmaya devam etmektedir. Kumkapı ve çevresindeki Ermeni olayları Ermeni meselesinin ilk yıllarını kapsaması ve Ermenilerin diplomatik yollardan vazgeçerek isyan ve teröre başvurmaya başladığı dönemlerin en önemli adımlarını ifade etmesi açısından Ermeni meselesinin önemli parçasıdır. Daha önce üzerinde çalışılmamış olması ise tezimizin önemini bir parça daha artırmaktandır. SUMMARY Armenian Events happened in Kumkapı and its neighborhood, contains the first years of Armenian Matter. Years around 1890 are the years,Armenians realized that their desire to independence can not become true with diplomatic efforts.Armenians who lessened the diplomatic works, started to become organized with the belief that organizing is easier because personal efforts have no meaning in international area. They made dozens of organizations including Hıncak and Tasnaksutyun Committees. Fundamentally those groups aimed to ruin the harmony in society with rebellion, demonstration and terror because in this situation Armenians and Turks would no longer live together. Furthermore those activities reached such a degree that Turks had to reciprocate.At this point Armenians tried to create a public opinion in the country and abroad especially in Europe by using organizations' publications in newspapers and magazines with slogans Turks have been massacring Armenians. This public opinion increased the European pressure on Ottoman Empire which couln't be managed with diplomatic efforts and as a result;first with reforms some rights then autonmy and finally independence was taken. For that reason armenian Committees organized rebellion and demostration in Anatolia. (Erzurum and Musa Bey Events) But those events in anatolia had no reaction in European public opinion as expected,in other words they didn't cause pressure on Ottoman Empire. So in order to attract Europe's attention,they decided to cause trouble in Empire's capital where there were many foreign ambassadors stayed. Preperations were done and in July 15th, 1890 with the leadership of Artin Canguliyan,they caused a rebellion at Armenian Church in Kumkapı. The Patriarch wanted to be taken to Yıldız Palace by force. When the sitution was informed,army took the control of the roads and fights began. There were deads and injuries in both sides. Ones who had relations with this event were caught and punished.This event is very important because it showed how courageous Armenians were to cause rebellions. With this event they wanted to get the support from the ones who didn't have enough courege to rebel also they wanted to cause more presure on Ottoman Empire by European countries. However those rebel moves didn't cause much reaction as Armenians expected, European countries especially England put more pressure on the Empire,reform committees' Works increased, ambassadors cause trouble to Babıali about this matter. Armenians'rebellions in the Empire'capital shows hov devoted they vere to their goal. As they couldn't reach their decisive goal,Armenians stil keep on trying with diplomatic efforts and cause problems to our country which is the legacy of the Ottoman Empire. Armenian Events happened in Kumkapı and its neighborhood is the very important part of Armenian Matter because it contains the first years of this matter and shows the first steps of their giving up diplomatic Works and beginning to cause rebellion and terror. Not to have been studieton it before makes our thesis more important.