Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HAKAN GÜÇLÜ
Danışman: Ayşe Oya Erkut
Özet:
Beden
okuryazarlığı kişinin yalnızca öğrenim hayatında değil sonrasında da kendi
başına spor yapabilme ve spor izleyicisi olabilme yeteneğine sahip
olmasıdır. Bu bağlamda spor
eğitmenlerinin bu beceriyi öğretebilmesi için beden okuryazarlığı içselleştirmesi
ve pedagojik becerilerini kullanarak bu fiziksel okuryazarlık davranışını
öğrencilere kazandırması beklenmektedir (Unesco;2003). Bu çalışmanın
amaçlarından biri beden eğitimi öğretmenlerinin fiziksel ve pedagojik
okuryazarlık düzeylerinin ölçülerek alana uygun olma durumların tespiti ve
uygun olamayanlar için eğitim verilerek okuryazarlık düzeylerinin arttırılması
ve spor bilimleri fakültelerine öğrenci seçiminde altarnatif bir yöntem
kazandırılması olarak sıralanabilir.
Okuryazarlık
sadece okuma ve yazma becerisi değil toplum ile nasıl iletişim kurduğumuzla da
alakalıdır. (Unesco;2003). Okuryazarlık sosyal pratikler, sosyal ilişkiler,
bilgi birikimi, dil ve kültür ile alakalıdır. Bu kavram bilgi edinme ve konuyu
anlamak ile sınırlı değildir. Öğrencinin hem kişisel hem de sosyal
sorumluluklarını, kazandığı bilgi birikimi ile etik kurallara uygun olarak
kullanmasını gerekli kılar. Okuryazar kimse kavramı kritik ve yaratıcı düşünme
yeteneklerini ve süreçleri içerir. Çeşitli iletişim formlarında, yetenekler vasıtasıyla
nakledilen ve uygulanan bilgi, çeşitli konular arasında ve dahilinde
bağlantılar kurar. Bir başka deyişle, okuryazarlık odağı ile oluşturulmuş yaşam
becerisi okuryazar olmanın ne anlama geldiğini anlamayı sağlar. Okuryazar
programlarının Eğitim Bakanlıkları için öncelikli bir hal aldığı bu zamanlarda,
bugün ve gelecekte öğrenciler için güçlü okuryazarlık becerilerini geliştirmeye
yardımcı olmak amacıyla mesleğimizin güçlü bir savunucusu olmamız hayati önem
taşımaktadır. Kanada Spor Merkezi’nin (2006) Sporcu Gelişim Planı (LTAD)
Kanadalıların sağlıklı aktif yaşamlar sürmeleri için gereken becerileri,
bilgileri ve tutumları geliştirmenin temeli olarak fiziksel okuryazarlığı kabul
etmiştir.
Kanada
Spor Merkezi tarafından yapılan beden okuryazarlığın tanımı (Higg, Balyi, Way,
Cardinal, Norris, & Blueechardt, 2008) şu şekildedir: Bir çocuğun güvenle
ve kontrollü hareket etmesine izin veren temel hareket becerilerin ve temel
spor becerilerinin çok çeşitli fiziksel aktivite ritmik (dans) durumlarında
geliştirilmesidir. Bu beceri ayrıca bir aktivite ortamında çevrelerinde olup
biteni okuma ve bu olaylara uygun şekilde tepki verme becerisini de içerir. UK
Sport’a göre beden okuryazarlığın tanımı, geniş bir faaliyet yelpazesinde
çeviklik, denge, koordinasyon ve becerinin geliştirilmesidir. Her iki tanımda
da fiziksel okuryazarlık çok çeşitli fiziksel aktivitelerin geliştirilmesi
olarak tanımlanmıştır.
Pedagojik
okuryazarlık; öğretmenlerin eğitim hayatlarında kullanılan pedagojik
enstrümanların seçiminde bilgi temelli kararlar verebilmelerini sağlayan
yeterlilik olarak tanımlanabilir. Yine pedagojik okuryazarlık, toplum
yaşantısı dahilinde, şahsiyet geliştirme sürecini tetikleyen en önemli
unsurlardan biri olarak, içerik ve doğasını, eğitim-toplum ilişkisini
kavrayabilmekten yorumlayabilmeye kadar uzanan kesiti kapsayan bir kavramdır.
Buna rağmen pedagojik okuryazarlık ne sadece bilgi sahibi olmak ne de sadece
olumlu tutum sahibi olmaktır. Pedagojik okuryazarlık, etkili öğretmenlik
için sahip olunması gereken özelliklerin tamamına hakkıyla sahip olmak ve
içselleştirmektir (Usta,2014).
Okullar
ve özellikle okullardaki Beden Eğitimi konusu, fiziksel olarak okuryazar olmak
için gereken becerilerin, bilginin ve tutumların geliştirilmesi için eşit
imkanlar verilerek öğrencilerin beden okuryazarlığı gelişimini teşvik etmektir.
Beden eğitimi derslerinde beden okuryazarlığı geliştirilirken, spor
sistemindeki beden okuryazarlığı gelişimi göz ardı edilmemeli ve gelişimi
sağlanmalıdır.
Sonuç olarak bireysel olarak beden
ve pedagojik okuryazarlık gelişimi hem eğitim sistemi hem de spor sistemi için
öncelikli bir haldedir.