Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gökhan İnce
Danışman: DİLEK ERBAŞ
Özet:Bu araştırmada fırsat öğretiminin, otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda sözel yardım talep etme becerisinin edinimi, genellemesi ve kalıcılığı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu etkileri incelemek amacıyla fırsat öğretimi, seçmeli etkinlik çizelgesinden gelen ve çevresel düzenlemeler sonucu oluşan doğal durumlarda uygulanmıştır. Ayrıca uygulama sırasında iki farklı durumda oluşan öğretim fırsatlarının sayısı da ölçülmüştür. Araştırma yaşları üç ila altı arasında değişen otizm spektrum bozukluğundan etkilenmiş üç erkek çocukla yürütülmüştür. Araştırmanın bağımsız değişkeni; uygulamacı tarafından uygulanan fırsat öğretimi yöntemidir. Bağımlı değişkeni ise yardım talep etme becerisidir. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden denekler arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın her evresinde gözlemciler arası güvenirlik ve uygulama güvenirliği verileri toplanmış ve yüksek güvenirlik bulguları elde edilmiştir. Araştırmada katılımcıların ebeveynlerinin sözel yardım talep etme becerisine ve fırsat öğretimine ilişkin görüşleri belirlenmiştir. Araştırma bulguları katılımcıların fırsat öğretimi ile sözel yardım talep etme becerisini edindiklerini; farklı materyallere, kişilere ve ortama genellediklerini göstermektedir. Aynı zamanda bulgular katılımcıların sözel yardım talep etme becerisini üçüncü, beşinci ve yedinci haftalarda da sürdürebildiklerini göstermektedir. Bunlara ek olarak tepki fırsatı sayılarına bakıldığında seçmeli etkinlik çizelgesinden gelen öğretim fırsatlarının çevresel düzenlemeler sonucu oluşan tepki fırsatlarına kıyasla daha çok olduğu görülmektedir. Ebeveyn görüşleri, sözel yardım talep etme becerisi ve fırsat öğretiminin çocukları üzerindeki etkisinin olumlu olduğunu gösterir niteliktedir. -------------------- In this research, the effects of incidental teaching on the acquisition, generalization and maintenance of request for help while implementing selective activity schedule in natural settings are examined. In order to examine these effects, incidental teaching was applied in the natural settings resulting from the elective activity schedule and environmental regulations. In addition, the number of teaching opportunities in two different situations was measured during implementation. The study was conducted with three boys aged between three and five years affected by autism spectrum disorder. The independent variable of the study is incidental teaching which was applied by the practitioner. The dependent variable is the ability to request for help. In the study, multiple-probe design across subjects which is a single-subject design was used. Inter-observer reliability and implementation reliability data were collected at each phase of the study and high reliability findings were obtained. In the study, the social validity of the implementation was determined by receiving opinions about the dependent and independent variables from the parents of the participants. The research findings revealed that the participants had acquired the skill of requesting help with incidental teaching; they also could generalize their learnings to different materials, people and the environment. Also the findings showed that participants are able to maintenance their ability to ask for help in the third, fifth and seventh weeks. In addition, when the number of response opportunities are considered, it is seen that the teaching opportunities from the elective activity schedule were more than the response opportunities resulting from environmental regulations. Parental view showed that the ability to request for help and the effect of incidental teaching on children is positive.