Oksantel pamoat, pirantel pamoat ve pirazikuantel içeren farmasötik dozaj formlarının kalite kontrolü için geliştirilen bir yüksek basınçlı sıvı kromatografisi yöntemi

Gökhan Ateş

Oksantel pamoat, pirantel pamoat ve pirazikuantel içeren farmasötik dozaj formlarının kalite kontrolü için geliştirilen bir yüksek basınçlı sıvı kromatografisi yöntemi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Gökhan Ateş

Danışman: İLKAY KÜÇÜKGÜZEL

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

OKSANTEL PAMOAT, PİRANTEL PAMOAT VE PİRAZİKUANTEL İÇEREN FARMASÖTİK DOZAJ FORMLARININ KALİTE KONTROLÜ İÇİN GELİŞTİRİLEN BİR YÜKSEK BASINÇLI SIVI KROMATOGRAFİSİ YÖNTEMİ Adı ve Soyadı : Gökhan ATEŞ Danışman Adı : Doç.Dr. İlkay KÜÇÜKGÜZEL Kabul Tarihi : 22/12/2004 Program : Farmasötik Kimya Anabilim Dalı : Farmasötik Kimya Bu çalışmada Prazikuantel (PRZ), Pirantel Pamoat (PPA) ve Oksantel Pamoat (OPA) içeren farmasötik dozaj formlarının kalite kontrolünde kullanılabilecek basit, hızlı ve duyarlı Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi (HPLC) yöntemleri geliştirildi. PRZ analizleri için geliştirilen birinci yöntemde (M1) Waters Symmetry C18 (4,6 x 150 mm, 5 mm) zıt faz kolonu ile birlikte hareketli faz olarak 1,5 mL/dk akış hızında ACN - MeOH - 20 mM Fosfat Tamponu (% 0,2 TEA, pH 4,5) (50:10:40, h/h/h) kullanıldı ve DAD dalga boyu 210 nm'de çalışıldı. PPA ve OPA'nın bir arada analizi için geliştirilen diğer yöntemde (M2) ise aynı kolonda ve akış hızında çalışılırken, detektör dalga boyu 295 nm olarak belirlendi. M2 yönteminin hareketli fazının içeriği de ACN - MeOH - 20 mM Fosfat Tamponu (% 0,2 TEA, pH 4,5) (12:3:85, h/h/h) şeklinde idi. M1 yöntemiyle analizi yapılan PRZ için Benazepril hidroklorür (BZP), M2 yöntemiyle gerçekleştirilen PPA ve OPA analizlerinde ise Parasetamol (PAR) iç standart olarak kullanıldılar. Geliştirilen yöntemlerin validasyonunda, özgünlük, doğrusallık, kesinlik, doğruluk, tayin alt sınırı ve miktar tayini alt sınırı gibi parametreler belirlenmiş ; sistem uygunluk testleri yapılmış ; ayrıca, planlanan hızlandırılmış bozundurma deneyleriyle yöntemin özgünlüğü gösterilmiştir. Yapılan doğrusallık çalışmalarında PRZ, PPA ve OPA için sırasıyla 0,5 - 7,5 mg/mL, 1 - 15 mg/mL ve 2 - 40 mg/mL aralıklarında elde edilen doğru denklemleri PRZ için y = 0,7055x-0,0458 (r2=0,9995) ; PPA için y = 0,2807x-0,0354 (r2=0,99998) ; OPA için y = 0,2537x-0,0184 (r2=0,9997) olarak bulunmuştur. Yöntemlerin kesinliğini gösteren gün içi ve günler arası tekrarlanabilirlik deneylerinde elde edilen Bağıl Standart Sapma (BSS) değerleri daima % 1'den küçük bulundu. Doğruluk deneylerinde ; geliştirilen yöntemlerin plasebo tabletlere uygulanmasından elde edilen geri kazanım değerleri % 99,9 - 101,1 aralığında bulunmuştur. Bu değerler, bitmiş ürünlerde % 99,4 - 100,8 aralığında değişmektedir. A High Performance Liquid Chromatographic Method Developed for Quality Control of Pharmaceutical Dosage Forms Containing Oxantel Pamoate, Pyrantel Pamoate and Praziquantel SUMMARY In the present study, simple, rapid and precise HPLC methods were developed which would be useful for quality control of pharmaceutical dosage forms containing Praziquantel (PRZ), Pyrantel Pamoate (PPA) and Oxantel Pamoate (OPA). In the first method (M1) developed for the analysis of PRZ, a Waters Symmetry C18 (4.6 x 150 mm, 5 mm) reversed - phase column were utilized in connection with a mobile phase comprising ACN - MeOH - 20 mM Phosphate Buffer (0.2 % TEA, pH 4.5) (50 : 10 : 40, v/v/v), using UV detection at 210 nm. PPA and OPA were analysed simultaneously using a separate method (M2) on the same column with the same flow rate, whereas ACN - MeOH - 20 mM Phosphate Buffer (0.2 % TEA, pH 4.5) (12 : 3 : 85, v/v/v) was the mobile phase of the second method (M2) and the analytes were detected at 210 nm. IN the first method (M1) where PRZ was assayed, Benazepril hydrchloride (BZP) was used as internal standard (IS) whilst Paracetamol was the IS of choice in which PPA and OPA were analysed simultaneously (M2). Both methods were validated based on the parameters such as specifity, linearity, precision, accuracy, limit of detection (LOD) and limit of quantitation (LOQ) besides system suitability tests. Forced degradation studies were also planned and performed in the present study to indicate specifity of the proposed methods. The methods were linear over the concentration ranges of 0.5 - 7.5 mg/mL, 1 - 15 mg/mL and 2 - 40 mg/mL for PRZ, PPA and OPA, respectively. The resulting regression equations were found as y = 0,7055x-0,0458 (r2=0,9995) for PRZ ; y = 0,2807x-0,0354 (r2=0,99998) for PPA and y = 0,2537x-0,0184 (r2=0,9997) for OPA. Intra - day and inter - day variability tests to verify the precision of the methods revealed that RSD values were less than 1 % for the assay of all three components (in every concentration) in both days. Accuracy of the proposed methods were tested on placebo tablets spiked with known amounts of actives. Resulting recoveries of assays were in the range of 99.9 - 101.1 % whereas, those from commercial tablets were 99.4 - 100.8 %.