Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NURSADYK AKTANOV
Danışman: HASAN CİRİT
Özet:Dünya tarihindeki İlk Müslüman Türk devleti olarak kabul edilen Karahanlılar döneminde başta hadis olmak üzere İslâmî ilimlerde önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bu dönemde mektep, suffe ve medrese gibi kurumlar örgün eğitim verirken cami, ev, hankâh, ribât ve dükkân gibi ders mekânları da yaygın eğitim vermiştir. Karahanlılar dönemi âlimleri başta hadis olmak üzere İslâmî ilimlere önemli hizmetlerde bulunmuşlardır. Bu bağlamda tarih, tabakât, ricâl ve ensâb türü eserlerin taranması sonucunda, söz konusu dönemde 187 muhaddisin yetiştiği tespit edilmiştir. Karahanlılar dönemi ilim hayatının oldukça hareketli olduğu ve sadece hadis ilminde değil; tefsir, fıkıh, kelam sahalarında da çok sayıda âlimin yetiştiği görülmektedir. Aynı zamanda bazı dinî ekollerin siyasî ve kültürel etkinliklerini arttırdıkları bir mahiyete de sahip olan Karahanlılar döneminde fıkhî mezhepler arasında en faal olanları Hanefî ve Şâfiîlerdir. Karahanlılar döneminde başta müsned ve câmi türü eserler olmak üzere, hadis ilmiyle ilgili 18 farklı telif usûlü göze çarpmaktadır. Bunlar arasında târîh/ricâl ve derleme türü çalışmalarının ön plana çıktığı görülmektedir. -------------------- During the period of the Karakhanids, the first Muslim Turkic state in history, significant developments took place in the area of Islamic sciences, especially in hadith. In this period, some institutions like maktab, suffah and madrasah provided formal education while others like mosques, houses, hankāh, ribāt and dukkāns provided non-formal education. Scholars of the Karakhanids period have provided important services to Islamic sciences, in particular, hadith. In this context, as a result of examining tārīh, tabakāt, rijāl and ansāb works, it has been determined that 187 muhaddith’s have been raised in this period. The scientific life of the Karakhanids period is quite active and not only in the science of hadith; tafsīr, fiqh, kalām field also seen a large number of scholars. At the same time, during the Karakhanids period political and cultural activities of some religious schools also took place and the most active among them are Hanafī and Shafi‘īs. In the Karakhanids period, there are 18 different compiling methods which are related with the science of hadith, especially jāmi and musnad types. Among these, it is seen that tārīh/ rijāl and compilation type studies come to the fore.