Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mustafa Yılmaz
Danışman: ALİ BALCI
Özet:Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Yirminci Yüzyıl sonlarında yaygınlaşmış ve coğrafya alanında önemli bir uzmanlık alanı olarak yer etmiştir. Bu araştırma Türkiye ve ABD olmak üzere iki ülkede CBS'nin coğrafya eğitiminin içerisindeki yerini ortaya koymak ve karşılaştırmalar yapmak amacıyla hazırlanmıştır. Bu karşılaştırmaları yapmak için öncelikle ABD ve Türkiye yükseköğretim sistemlerinin farklarına bakılmış daha sonra özele doğru inilerek coğrafya eğitimi açısından iki ülkenin farklarına, son olarak da amacımız doğrultusunda coğrafyadaki CBS eğitiminin farklarına bakılmıştır. Bu çalışmanın çalışma grubunu Türkiye ve ABD'deki Coğrafya Bölümleri, coğrafya öğretim üyeleri ve öğrencileri oluşturmaktadır. Bunlar haricinde bulguların doğruluğunu ve eksikliklerini belirlemek için de Türkiye'den Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi ve ABD'den İndiana Üniversitesi Coğrafya Bölümleri'nde incelemelerde bulunulmuştur. Araştırmada coğrafya son sınıf öğrencilerine uygulanmak üzere bir adet ölçek, kapalı uçlu sorulardan oluşan bir adet anket geliştirilmiştir. Ayrıca CBS dersine giren ve girmeyen öğretim üyelerine uygulanmak üzere açık uçlu sorulardan oluşan birer adet anket geliştirilmiştir. Coğrafya Bölümleri'nde CBS'nin yerini ortaya koymak için ABD ve Türkiye'deki Coğrafya Bölümleri'nin WEB siteleri incelenmiş ve bölümlerin öğretim programlarına ilişkin betimsel analiz yapılmıştır. Daha sonra spesifik olarak tespit edilen bölümlerin son sınıf öğrencilerine ve coğrafya öğretim üyelerine ilgili ölçek ve anketler ulaştırılarak elde edilen cevaplar üzerinde karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan desenle analizler yapılmıştır. Ölçeklerin geliştirilmesi için faktör analizi uygulanmış ve CBS için kullanılan metotları görmek için ortalama değerlerine bakılmıştır. ABD ve Türkiye açısından ölçeğin alt grupları arasında fark olup olmadığını anlamak için Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Hangi uygulamaların hangi ülkede daha çok yapıldığını bulmak için yine Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Açık uçlu soruların değerlendirilmesinde ise nitel analiz kullanılmış ve cevaplardan doğrudan alıntılar yapılmış, cevapların yüzde değerleri çıkarılarak iki ülke arasında karşılaştırmalar yapılmıştır. Çalışma sonucunda Türkiye ve ABD eğitim sistemlerinin oldukça farklı olduğu tespit edilmiştir. ABD'de öğrencilerin hayatları boyunca kullanabilecekleri beceriler eğitimde ön plana çıkarken, Türkiye'de alan eğitiminin ön plana çıkartıldığı belirlenmiştir. Türkiye'de Coğrafya Bölümleri artma eğiliminde iken ABD'de önemli bir değişim yaşanmadığı görülmüştür. Türkiye'de çok sayıda yeni bölüm açılmasına bağlı olarak öğretim üyeleri oldukça fazla ders yüküne sahip iken ABD açısından böyle bir durum söz konusu olmadığı tespit edilmiştir. CBS, ABD'de coğrafyanın bir uzmanlık alanı olmuşken Türkiye'de bu seviyeye gelmekten oldukça uzak olduğu belirlenmiştir. ABD'de isteyen öğrenciler CBS'de ileri bir düzey eğitim alabilirken Türkiye'de bu olanakların oldukça sınırlı olduğu görülmüştür. CBS eğitimi açısından öğrencilerin CBS'yi harita yapma programı olarak algıladıkları bu yanılgıyı gidermek için ABD'de çeşitli aktiviteler düzenlenirken Türkiye'de Coğrafya Bölümleri'nin böyle aktivitelere gerek duymadıkları ortaya çıkmıştır. ABD'de farklı bölümlerden öğrencilerin CBS'yi Coğrafya Bölümleri'nden alması, bölümü diğer bölümlerle kaynaştırmakta iken Türkiye'de sadece bir CBS uzmanı diğer bölümlerde de CBS dersine girmektedir. Dolayısıyla diğer bölümlerle kaynaşılmasında CBS etkili olmamaktadır. ABD'de CBS dersine giren CBS uzmanları bu alana uzun zaman önce girmişken Türkiye'deki CBS uzmanları oldukça yenidir. Bu da ABD'dekilerin daha tecrübeli olması sonucunu doğurmaktadır. Ayrıca ABD'de CBS dersine giren kişiler bu alanda çalışıp dersi veren kişiler iken Türkiye'de coğrafyanın farklı alt dallarında çalışıp bu dersi veren kişiler olması uzmanlık açısından Türkiye'de başarı elde edilmesinin önünde engel teşkil etmektedir. CBS öğretimi açısından her iki ülkede de CBS uzmanları artık CBS'nin alan olarak öğretilmesinden ziyade coğrafyanın diğer alt dallarında nasıl uygulamalar yapılabileceğinin öğretilmesi gerektiğini düşünmektedir. CBS'nin öğretim programına yerleştirilmesi açısından iki ülke de merkezi sistemden yoksun iken ABD'de öğretim pogramları birbirine benzemektedir. Başarının değerlendirilmesi açısından Türkiye'de ödevler ve sınavlar varken ABD'de ödevlerin ağırlıkta olduğu bir değerlendirme sistemi vardır. Hem ABD'de hem Türkiye'de Coğrafya öğretim üyeleri öğrencilere belli bir CBS bilgisinin verilmesi gerektiğini düşünmektedir. CBS'yi akademik çalışmalarda kullanma açısından Türk öğretim üyeleri tarafından daha yoğun tercih edilmekte, bu da Türk öğretim üyelerinin genç olması ve CBS'nin yeni nesil coğrafyacıları arasında daha popüler olması ile ilgilidir. ABD ve Türkiye'de öğretim üyeleri CBS'nin derslerinde kullanımını desteklemektedir. Mezun olacak durumdaki öğrenci seviyesine baktığımızda ise Türkiye'deki coğrafya öğrencilerinin sayısal yeteneklerinin ABD'deki coğrafya öğrencilerine göre oldukça düşük olduğu görülmekte, bu da yükseköğretime girişteki sınav sistemlerinin farklılığından kaynaklanmaktadır. CBS-kartografya bilgisi açısından ise ABD'deki öğrencilerin seviyesinin daha yüksek olduğu ve bunda da öğrencilerin daha yoğun bir CBS eğitimi alabilmelerinin etkili olduğu söylenebilir. -------------------- Geographical Information Systems (GIS) is being a dedicated field within the geography departments at the end of Twentieth century. In this context, the present study was to search and compare GIS education with its importance within the department in Turkey and the USA. First off, differences in higher educational systems of both countries were compared, followed by the differences in geography education were compared, particularly in terms of GIS education. Working groups of this study were the geography departments along with faculty members and students within Turkey and the USA. Besides these, onsite examinations in Bilecik Seyh Edebali University of Turkey and Indiana University- Bloomington of the USA were performed to endorse the claims and compare the differences. A scale test and survey composed close-ended questions were applied to senior geography students. Two surveys composed of open-ended questions for the faculty members who teach GIS and who does not teach GIS were developed and applied. In order to explore the position of GIS education within the geography departments, curriculum of the departments were screened from departments' WEB pages. Then, such senior students and faculty members who were determined based on strict criteria were exposed to surveys, which were then analyzed using convergent parallel design of mixed research design approaches. Factorial analysis were performed to develop scale test, and average values were used to find out the frequencies of the techniques for GIS. Mann Whitney U test was applied to reveal if there was difference in groups of the scale between the USA and Turkey. Mann Whitney U test also used to see which applications used more in which country. Qualitative tests were used to evaluate open ended questions, for which responses were directly included into the thesis. Percentage values of the responses were used to compare the two countries. The findings revealed that the higher educational systems have very characteristic nature in Turkey and the USA. In the USA students are more exposed to the skills that they can use in their professional lives while that is more of field-based learning in Turkey. Number of geography departments show increasing eğilim in Turkey and stable eğilim valids for the USA. Work load of the faculty members are high in Turkey upon opening new departments while the situation is not seen in the USA. GIS is a specialized field in the geography departments of the USA while that situation is not been in Turkish universities. This allows the students to advance their knowledge in American universities while that is not possible for the students studying in Turkish universities. In American universities, a variety of events take place to make students be aware of that GIS is not only a field to make maps while in Turkish universities such events are not common. In the USA, GIS education of the geography departments are open to all the students from different disciplines while that happens in Turkey as a GIS expert to teach GIS to all students, which turns into that the department is not interacting with the other departments. GIS experts of Turkey can be thought as fresh in comparison to that American GIS experts are senior in their field. In the USA, the professors teach GIS is working in the field of GIS while in Turkey anyone who knows GIS but not particularly working in the field teach GIS. This prevents specialization for Turkey. In both Turkey and the USA, the GIS experts think that GIS should be taught as a tool to incorporate into different subfields of geography rather than GIS itself. GIS education in curriculums are not systematic for both countries, but in the USA they have major similarities in common. In Turkey the GIS success is more related to homeworks and exams while that is more related to homeworks in the USA system. The faculty members of the geography departments of the both countries think that GIS education should be given in both theoric and practical forms to the students. GIS techniques are used more in academic studies by Turkish academics, which seems increasing the popularity of GIS for further generations. Examinations done on senior students of the geography departments revealed that American students have superiority for math, which could be related to the difference how the students join the departments. GIS-cartography education is higher and heavy for the students of American universities in comparison to those that study in Turkish universities.