Dostoyevski romanlarında toplum - birey ilişkileri bağlamında iletişim sorunu


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HATİCE ÖMER

Danışman: Rabia Vildan Eyigüngör

Özet:

İnsan, bireysel varlığını ve toplumsal ilişkilerini iletişim yoluyla oluşturan ve sürdüren bir varlıktır. Yani insan kendisini, ailesini ve içinde yaşadığı toplumu kendisinin dışında başkaları ile kurduğu iletişim üzerinden tanımlamakta ve konumlandırmaktadır. Başkası ile kurulacak iletişimin niteliği bireyin hem duygusal gelişiminin tamamlanması, hem de ruhsal sağlığı açısından belirleyici özelliktedir. Benliğini başkası ile kurduğu iletişim ve aidiyet bağları üzerinden tanımlayan birey için iletişim, varoluşundan getirdiği ve giderilmesi gereken bir ihtiyaçtır. İletişim sorunları ve yalnızlığın bireysel nedenlerden ziyade toplumsal nedenlere bağlı bir sorun olarak ortaya çıkması ise modern dönemle birlikte başlamaktadır. Kentleşme öncesi birey yaşadığı köyde ya da kasabada hem doğayla hem de insanlarla yakın iletişim kurarken, kentte yaşayamaya başlayan bireyin bu iletişimi sürdüremediği gözlemlenmektedir. Bu noktada Rusya Modernleşmesinin vücut bulduğu St. Petersburg kenti, Dostoyevski’nin yazın evreninde kentsel yalnızlığın ve modernleşmenin getirdiği karşıtlıkların ortaya konduğu bir sahne olarak Dostoyevski romanlarının ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır. Yazın dünyasının merkezine insanı yerleştiren Dostoyevski, yazarlık hayatı boyunca da iletişim sorunu yaşayan bireyi yazınının ana problematiği haline getirmiştir. Bu nedenle bu çalışmada bireyin iletişim ihtiyacı ve bu ihtiyacı giderme teşebbüsleri Dostoyevski romanlarının kahramanları üzerinden okunmakta ve de örneklendirilmektedir. ABSTRACT Human beings construct and maintain their individual existence and social relations through communication. In other words, they define and position their own selves, their families and the communities they live in by way of communicating with others external to their own existence. The quality of one's communication with other human beings has a decisive impact on their achieving emotional development and maintaining psychological health. For human individuals who construct self-identification through communicating with others and through developing ties of belonging, communication is an inherent need to be satisfied. On the other hand, problems of communication and the concept of isolation defined as an issue having social rather than personal causes have emerged with the modern era. While, prior to urbanization, human individuals could closely interact with nature and with other fellow humans in the village or town they lived in, they have failed to sustain these relations in the urban context. At this juncture, the city of St. Petersburg, where the Russian modernization has unfolded, constituted an integral part of Dostoevsky's novels as a scene on which urban solitude and the contradictions of modernization asserted themselves in the author's literary universe. As a writer that placed the human being at the center of his literary world, Dostoevsky focused throughout his works on the human individual suffering from communication problems as his main literary problematique. For this reason, this study examines and exemplifies the human need for communication and the attempts to satisfy this need by analyzing the protagonists in Dostoevsky's novels.