Çocuklarda Mükemmeliyetçiliğin Utanç ve Suçluluk Duygularını Yordayıcılığı Üzerine Bir İnceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMET ERDOĞAN

Danışman: Müge Akbağ

Özet:

Araştırmanın amacı, çocuklarda mükemmeliyetçiliğin utanç ve suçluluk duygularını yordayıcılığının incelenmesidir. Ayrıca araştırmada çocukların utanç ve suçluluk duygularının cinsiyet, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı sınanmıştır. Araştırma kapsamında çocukların utanç ve suçluluk duygularını ölçmek amacıyla Novin ve Rieffe (2015) tarafından geliştirilen Çocuklar İçin Utanç ve Suçluluk Ölçeği-Kısa Formu’nun geçerlilik güvenirlik çalışmaları yapılarak Türk kültürüne uyarlama çalışmaları da gerçekleştirilmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde hazırlanmıştır. Örneklem grubu seçkisiz küme örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemini İstanbul’da ortaokul 5. ve 6. sınıfta öğrenim gören 285 kız ve 227 erkek olmak üzere 512 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak için Kişisel Bilgi Formu, Novin ve Rieffe (2015) tarafından geliştirilen Çocuklar İçin Utanç ve Suçluluk Ölçeği- Kısa Formu’nun Türkçeye uyarlanmış hali, Uz-Baş ve Siyez (2010) tarafından Türkçeye uyarlanan Çocuk ve Ergen Mükemmeliyetçilik Ölçeği ve Çocuklar İçin Sosyal Anksiyete Ölçeği (Yenilenmiş Form)’nden yararlanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 15.00 programında gerçekleştirilmiştir. Veri analizi sürecinde Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Tekniği, Çoklu Regresyon Analizi, Bağımsız Gruplar t-Testi ve Kruskal Wallis-H Testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, çocukların mükemmeliyetçilik özellikleri ile utanç ve suçluluk duyguları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Çoklu Regresyon analizi sonuçlarına göre, sadece kendine yönelik mükemmeliyetçiliğin çocuklarda utanç ve suçluluk duygusunu anlamlı bir şekilde yordadığı; sosyal kaynaklı mükemmeliyetçiliğin utanç ve suçluluk duygusu üzerinde yordayıcı gücünün olmadığı tespit edilmiştir. Kız çocuklarının utanç ve suçluluk düzeylerinin erkeklere göre daha fazla olduğu sonucuna varılmıştır. Diğer taraftan; çocukların utanç ve suçluluk düzeyleri annenin eğitim düzeyi ve babanın eğitim düzeyi değişkenine göre farklılaşmamaktadır. Utanç duygusu sınıf düzeyi değişkenine göre farklılaşmazken; suçluluk duygusunun sınıf düzeyi arttıkça azaldığı bulunmuştur. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılarak araştırmacılara ve uygulamacılara yönelik bazı öneriler getirilmiştir. -------------------- The purpose of this study is to investigate the predictive effect of perfectionism on shame and guilt in children. In addition, it was tested whether the shame and guilt feelings of children differ according to some variables such as gender, mother’s education level, father’ education level and school grade level. Within the study, in order to measure shame and guilt feelings of children, validity and reliability studies of the Brief Shame and Guilt Questionnaire for Children developed by Novin and Rieffe (2015) were also carried out and the scale was adapted into Turkish culture. The present study was designed as correlational survey research. The sample group was determined by random cluster sampling method. The sample of the study consists of totally 512 children (285 girls and 227 boys) attending 5th and 6th grades in secondary schools in Istanbul. In data collection process Personal Information Form, Turkish form of the Brief Shame and Guilt Questionnaire for Children developed by Novin and Rieffe (2015), the Child and Adolescent Perfectionism Scale adapted into Turkish culture by Uz-Baş ve Siyez (2010) and the Social Anxiety Scale for Children-Revised adapted into Turkish culture by Demir and colleagues (2000) were used. The data were analyzed by SPSS 15.00 programme. Pearson Product Moment Correlation Technique, Multiple Regression Analysis, Independent Groups t-Test and Kruskal Wallis-H Test were used in the data analysis process. As a result of the analysis, a positive significant relationship was found between the perfectionism characteristics of children and their feelings of shame and guilt. According to the results of Multiple Regression analysis, only self-oriented perfectionism significantly predicted shame and guilt in children; it was found that socially-prescribed perfectionism had no predictive power on shame and guilt. It was concluded that girls' shame and guilt levels were higher than boys. On the other hand; children's shame and guilt levels do not differ according to the education level of the mother and the education level of the father. While the feeling of shame does not differ according to the school grade level variable; it was found that guilt feelings decreased as the school grade level increased. The obtained findings were discussed in the light of the related literature and some recommendations were made for researchers and practitioners.