Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TUTKU EKİZ KAVUKOĞLU
Danışman: Emre İşci
Özet:
Amaç: Örgütsel yenilikçiliğin işletmelerin varlığını sürdürme, rekabet edebilme, örgütsel
amaçlara ulaşma ve toplumsal refaha katkıda bulunma gibi işlevlerinin olduğu bilinmektedir.
Sağlık sektörü özelinde ise yenilikçiliğin hastanelerin etkinlik, verimlilik ve performansında
olumlu etkilerin olduğu ilgili yazında görülmektedir. Ancak performansla ilişkili bir kavram
olan iş mükemmelliyetçiliği ve yenilikçilik arasındaki ilişkilerin incelendiği çalışmalar sınırlı
sayıdadır ve sağlık sektöründe ise bu değerlendirme henüz yapılmamıştır. Öte yandan stratejik
planlama farkındalığının ise bu ilişkideki rolününün de incelenmesi kavramsal açıdan son
derece önemlidir. Buradan hareketle planlanan araştırmada hastanelerde örgütsel yenilikçiliğin
iş mükemmelliği üzerindeki etkisini değerlendirmek ve bu ilişkide stratejik planlama
farkındalığının rolünü incelemek amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma kesitsel tipte ve tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Araştırmanın
verileri İstanbul İl’inde faaliyet gösteren özel hastanelerde görev yapmakta olan sağlık
çalışanlarına yüz yüze anket uygulaması aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırmada kullanılan
ölçeklerin yapı geçerliliği doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiş, araştırmanın modeli
doğrultusunda yol analizi, aracılık rolü ve Process Macro ile düzenleyici etkiler
değerlendirilmiş ve analiz edilmiştir.
Bulgular: Örgütsel yenilikçilik ve iş mükemmelliği arasındaki ilişki incelendiğinde, kuvvetli
ve pozitif yönlü ilişki olduğu saptanmıştır (r=0,674; p=0,000). Yanı sıra örgütsel yenilikçiliğin
iş mükemmelliği üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir etkisi olduğu
görülmektedir (β=0,714; p<0,05). Elde edilen modelin sonuçlara göre %95 güven aralığındaki
değerlerin 0’ı içermemesi stratejik planlama farkındalığının aracı rolünün olduğunu
göstermektedir (0,259-0,647). Aracı rolünün türüne (tam/kısmi) karar vermek için ise doğrudan
etkinin anlamlılık durumu incelenmiştir. Doğrudan etkinin anlamlı olduğu fakat etki
katsayısının azaldığı görülmüştür ve bu nedenle kısmi aracı olduğu kararı verilmiştir.
Sonuç: Hastaneler; karmaşık, dinamik, belirsiz, rekabetin yoğun olduğu ve hasta ihtiyaçlarının
hızla değiştiği bir çevrede faaliyet göstermektedir. Örgütsel yenilikçilik becerisi hastanelerin
bu değişimleri öngörmelerine, gerekli adımları rakiplerinden önce atmalarına olanak
sağlamaktadır. Bu sayede hastaneler hasta memnuniyetini ön planda tutabilecek ve iş
mükemmelliğini yakalayabileceklerdir. Yenilikçilik kavramı sadece yeni ürün ve teknolojileri
değil aynı zamanda bir organizasyonun rekabet stratejisi, misyonu ve kurumsal politikaları gibi
unsurları da kapsamaktadır. İş mükemmelliğini hedefleyen hastanelerin, mevcut kaynakları
dâhilinde verimli ve etkin bir şekilde çalışmalarını sağlayacak stratejiler oluşturmaları ve bu
stratejileri yenilikçi uygulamalarla hayata geçirmeleri gerekmektedir. Stratejik planlama,
hastanelerin yeni koşullara uyum sağlamadaki en güçlü aracı olarak kabul edilmektedir. Bu
nedenle, hastane yöneticilerinin, iş mükemmelliğini artırmak için sağlık profesyonelleri
arasında stratejik planlama bilincinin geliştirilmesine öncelik vermeleri gerekmektedir. Sağlık
çalışanlarının stratejik planlama farkındalığı planlama sürecine ilişkin tutum ve davranışlara
zemin hazırlayıcı nitelikte olup; stratejik planların benimsenmesine ve uygulanmasına katkı
sağlamaktadır. Bu nedenle hastaneleri hedefledikleri iş mükemmelliğine ulaştırmada örgütsel
yenilikçilik kadar önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Stratejik planlama, iş mükemmelliği, örgütsel yenilikçilik, hastane
performansı, stratejik planlama farkındalığı