Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2002
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ANAR ABDULLAYEV
Danışman: NADİR EROĞLU
Özet:Merkez Bankalarının doğuşu liberal iktisat politikalarının geçerli olduğu 19 yy.'da gerçekleşmiştir.Bu dönemde Merkez Bankaları diğer dönemlere nazaran daha bağımsız olmuşlardır. 1-ci Dünya savaşının çıkışıyla Hükümetlerin Merkez Bankası üzerindeki etkisi giderek artmıştır ve Merkez Bankaları giderek bağımsızlıklarını kaybetmeye başlamıştırlar. 1970'li yıllarda stagflasyon yaşanmasıyla dönemin iktisat politikaları tartışılmaya başlanmış ve Merkez Bankalarının bağımsızlığı tekrar güncellik kazanmıştır. Merkez Bankalarının bağımsızlığı,para politikasının belirlenmesi ve uygulanmasında Merkez Bankasına siyasi iktidar tarafından baskı yapılmamasıdır.Merkez Bankası'nın bağımsızlığına ilişkin 2 yaklaşım vardır; a)Yasal ve Fiili bağımsızlık; b)Politik ve Ekonomik bağımsızlık. Yasal bağımsızlık:Merkez Bankası'nın Hükümetten bağımsızlığının yasal olarak düzenlenmesidir.Fiili bağımsızlık:uygulamadaki,gerçek bağımsızlıktır. Politik bağımsızlık: para politikasının belirlenmesinde,Başkanın göreve atanma ve alınmasında Hükümetten bağımsız davranmasıdır.Ekonomik bağımsızlık: para politikası araçlarının seçiminde Merkez Bankasının Hükümetten bağımsız davranmasıdır. Merkez Bankası bağımsızlığı ile enflasyon arasındaki ilişki kesin temellere oturtulamamıştır.Genel olarak bağımsız Merkez Bankalarının daha az bağımsız olanlara nazaran enflasyonla mücadelede daha başarılı oldukları görülmektedir. Merkez Bankası ile işsizlik oranı ve ekonomik büyüme arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. 25.04.2001 tarih ve 4651 sayılı yasa ile T.C.Merkez Bankası kanununda düzenlemeler yapılmıştır.Yapılan düzenlemelerle T.C. Merkez Bankası'nın temel amacı fiyat istikrarı olarak belirlenmiştir.Merkez Bankası,Hükümetle birlikte enflasyon hedefinin ve bu hedefe ulaşmak için uygulanacak para politikasını belirlemekte tek sorumlu haline getirilmiştir.Ayrıca,Merkez Bankasının Hazine ve Kamu sektörüne avans vermesi ve kredi açması,tahvil karşılığı borçlanması,Hazine tahvil ve bonolarını birincil piyasadan alım ve satımı yasaklanmıştır. 4651 sayılı yasa ile getirilen düzenlemeler sonrası T.C.Merkez Bankası'nın Alex Cukierman,Steven Webb ve bilin Neyapti'nin "Measuring the İndependence of Central Banks and its Effect on Policy Outcomes" başlıklı çalışmasına göre ölçümü yapılarak T.C. Merkez Bankası'nın % 86 yasal bağımsızlığa sahip olduğu sonucu elde edilmiştir. SUMMARY The foundation of Central Banks was in 19 century,in the period of liberal economy's activity.İt's the period when Central Banks were more leberal related to other times. With the start of World War 1,the effects of goverments increased and Central Banks began lose their independences. İn 1970 Stagflation caused the political quarrels of economy at that period and Central Banks regainet their liberality. The independence of Central Banks based on absece of effects of political governments in determining and accessing monetary policies. There are 2 approaches related to Liberality of Central Banks; a)Formal and informal, b) political and economical. Formal independence is the formal arrangement of independence of Central Banks independent from the government.İnformal independence is the real current . Political independence is independence in the determinet of the manager.Economical independence is the ability of Central Banks to act independent from government in seting needed accessaries. The independence of Central Banks is still not on stable relations with the inflation. Generally it's seen that independent Banks are move successful in challenge with the enflation relctively to less independent banks. There isn't a logical relation of independence of Central Banks with unemployment and economic development. The low of Central Bank of Republic of Turkey has been changed based on the low 4651, 25.04.2001. Tha basic purpose of changes in Central Banks was noticed the stability of monetary. Central Bank has been chosen as the only executive in change to determine the monetary politics and defining inflation limits with government. For independence of the Central Bank has been a lot of changes . With the changes brought with the low 4651 it has been researched and calculated that 86% of Central Bank of Republic of Turkey are formally independent