TESADÜFİ KATSAYILI PANEL VERİ MODELLERİ VE BİR UYGULAMA


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GİZEM VAROL

Danışman: Turgut Ün

Özet:

Bu çalışma, yakınsama analizi ile ilgilenmektedir. Ekonomik büyüme teorilerine dayanarak, bölgelerarasındaki farklılıklar incelenmiştir. Çalışmada Türkiye’nin Düzey 1 seviyesinde bulunan 12 bölge arasındaki yakınsama süreci incelenmiş ve analiz edilmiştir. Çalışmanın uygulama kısmında, 2004-2017 dönemleri kullanılarak Türkiye’de Düzey 1 bölgeleri arasında beta ve sigma yakınsamasının analizine odaklanılmıştır. Beta yakınsama, yakınsaklığın matematiksel kavramına dayanan, iki varyasyonda formüle edilen panel veri modelleri kullanılarak analiz edilmiştir. Bu modeller aracılığıyla Türkiye’de bölgelerarası mutlak ve koşullu yakınsama olup olmadığı araştırılmıştır. Koşullu yakınsamayı test etmek amacıyla, bölgelerarası yapısal farklılıkları ortaya koymak için kamu yatırımları göstergesi modele dâhil edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda, Düzey 1 bölgeleri arasında, 2004-2017 dönemleri arasında mutlak yakınsamanın olmadığı fakat koşullu yakınsama olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan yakınsama analizi sonrasında ekonomik ilişkilerin bölgeden bölgeye değiştiği varsayımı altında, kamu yatırımları ve buna ek olarak araştırma ve geliştirme harcamalarının kişi başına gelir üzerindeki etkisi tesadüfi katsayılı panel veri modeli kullanılarak her bir bölgenin tahminleri elde edilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda beklentilere uygun olarak, her bölgede Ar-Ge harcamalarının ve kamu yatırımlarının, kişi başına gelir üzerinde pozitif bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. -------------------- This study deals with convergence analysis. Based on economic growth theories, the differences between regions were examined. With this study convergence process has been examined and analyzed between 12 regions which are placed on NUTS 1 in Turkey. In the empirical part of the study, it was focused on beta and sigma convergence analysis between NUTS 1 regions buy considering 2004-2017 years in Turkey. Beta convergence was analyzed using panel data models formulated in two variations based on the mathematical concept of convergence. These models have investigated interregional effect whether there is absolute and conditional convergence between the regions or not in Turkey. In order to test conditional convergence, public investment indicator is included in the model to reveal interregional structural differences. As a result of the analysis, it was concluded that there was no absolute convergence between the regions of NUTS 1, but there was conditional convergence between 2004-2017. After the convergence analysis, assumptions that economic relations have changed from region to region, the effect of public investments and research and development expenditures on per capita income were estimated by using random coefficient panel data model. In line with these results, it is concluded that R & D expenditures and public investments have a positive effect on per capita income in each region.