Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Serkan Gümüşbaş
Danışman: SELMİN KAŞKA
Özet:Kapitalist toplumlarda istihdam politikaları ve istihdam yapısındaki değişme sadece özel sektörde değil, kamu sektöründe de belirleyici olmaktadır. Çalışmamızda kamu istihdamındaki değişme, belediyelerin istihdam yapısı ve bu yapıdaki değişme üzerinden incelemek amaçlanmıştır. Belediyelerin kamu işvereni olarak istihdam ilişkilerinin oluşumunu etkileyen birçok farklı unsur bulunmaktadır. Bunların bazıları belediyelerin kendi inisiyatifinde bulunurken bazılarında ise merkezi idarenin önemli etkileri bulunmaktadır. Temel organlarının seçimle işbaşına gelmesi nedeniyle belediyelerdeki istihdam diğer kamu kurumlarına göre kendine özgü nitelikler taşımaktadır. Öte yandan Türkiye gibi merkez-yerel ilişkisinde merkezin güçlü olduğu bir toplumda bir yerel yönetim kurumu olan belediyelerdeki istihdam üzerinde hem genel istihdam politikaları hem de idari, mali ve siyasal açıdan merkezi yönetimle olan ilişkiler belirleyici olmaktadır. Bu çalışmada istihdam politikalarındaki değişim ve bu değişimin çalışma ilişkilerine yansıması 1980 sonrasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi örneğinde ele alınmıştır. “Birikim rejimleri” yaklaşımının geliştirdiği dönemleme kullanılarak, 1980 öncesi ve sonrası dönemde İstanbul Büyükşehir Belediyesindeki istihdam yapısının temel nitelikleri, esas olarak ikincil kaynaklar yardımıyla açıklanmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi günümüzde tüm özel sektör şirketlerinden daha fazla çalışanı olan bir kurum durumundadır. Bütçe büyüklüğü ile en büyük özel sektör şirketinin ardından ikinci sırada gelmektedir. Bu nedenle İstanbul Büyükşehir Belediyesi üzerine yapılan bu çalışmanın önemli olduğunu ve literatüre katkı sağlayacağını düşünmekteyiz. Çalışmamız, 1980 sonrasında özel sektörde olduğu gibi bir kamu kurumu olan İstanbul Büyükşehir Belediyesinde de esnek ve güvencesiz istihdam biçimlerinin hâkim hale geldiğini göstermektedir. ÖZET İİ ABSTRACT İİİ TABLO LİSTESİ Vİİ ŞEKİL LİSTESİ Vİİİ GRAFİK LİSTESİ İX KISALTMALAR X GİRİŞ 1 1. İSTİHDAM VE KAMU İSTİHDAMI ÜZERİNE KAVRAMSAL ÇERÇEVE 5 1.1. Birikim Rejimleri Kavramı ve Farklı Birikim Rejimleri Döneminde İstihdamın Niteliği 5 1.1.1. Yaygın Birikim Rekabetçi Düzenleme 8 1.1.2. Yoğun Birikim-Tekelci Düzenleme-Fordist Dönem 10 1.1.3. Esnek Birikim-Post-Fordist-Neoliberal Dönem 14 1.2. Birikim Rejimleri ve Kamu İstihdamı 20 1.2.1. Rekabetçi Düzenleme ve Kamu İstihdamı 23 1.2.2. Fordist Dönem Kamu İstihdamı 25 1.2.3. Post-Fordist-Neoliberal Dönem Kamu İstihdamı 28 2. TÜRKİYE’DE BELEDİYELERİN KISA TARİHİ VE BELEDİYEDE İSTİHDAM 32 2.1. Yerel Yönetimlerin Sınırları 33 2.1.1. Yerel Yönetim Örnekleri 33 2.1.2. Etkinlik ve Demokratiklik Açısından Yerel Yönetimler 35 2.2. Türkiye’de Yerel Yönetimler ve Belediyeler 43 2.2.1. Türkiye’de Belediyelerin Kısa Tarihi 46 2.2.1.1.Osmanlı Devleti Dönemi Belediyeler Tarihi 47 2.2.1.2.Cumhuriyet Dönemi Belediyeler Tarihi 49 2.2.1.2.1.1923-1980 Arası Belediyeler 49 2.2.1.2.2.1980 Sonrası Belediyeler 53 2.2.2. Belediye Kanunlarında Yapılan Değişiklikler ve İstihdam Yapısına Etkileri 61 2.2.2.1.1580 Sayılı Kanun’da Yapılan Değişiklikler 61 2.2.2.2.3030 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu 64 2.2.2.3.5393 Sayılı Belediye Kanunu 65 2.2.2.4.5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu 69 3. TÜRKİYE’DE İSTİHDAM VE BELEDİYEDE İSTİHDAM YAPISI 73 3.1. Türkiye’de İstihdam Yapısı 74 3.1.1. 1980 Öncesi İstihdam Yapısı ve Kamu İstihdamı 75 3.1.1.1.1923-1960 Dönemi 75 3.1.1.2.1960-1980 Dönemi 80 3.1.2. 1980 Sonrası İstihdam Yapısı ve Kamu İstihdamı 84 3.2. Kamu İşvereni Olarak Belediye 93 3.2.1. 1980 Öncesi Belediye İstihdam Yapısı 93 3.2.1.1.Belediye Memuru 94 3.2.1.2.Belediye Müstahdemleri 96 3.2.1.3.Sözleşmeli Personel 98 3.2.1.4.İşçi Olarak İstihdam Edilenler 99 3.2.2. 1980 Sonrası Belediye İstihdam Yapısı 105 3.2.2.1.Norm Kadro Uygulaması 106 3.2.2.2.Memur İstihdamı 109 3.2.2.3.Sözleşmeli Personel 111 3.2.2.4.Sürekli İşçilik 113 3.2.2.5.Taşeron Çalışanlar ve Belediye Şirket İşçileri 117 3.2.3. Belediye İşçileri ve Sendikal Örgütlenme 125 4. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ’NDE 1980 SONRASI İŞÇİ İSTİHDAMI 131 4.1. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Kısa Tarihi: Belediyecilik ve Siyaset 131 4.2. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde İstihdam İlişkileri 136 4.2.1. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde İstihdamın Yasal Sınırları 140 4.2.1.1.Belediye Bütçe Sınırı 140 4.2.1.2.Norm Kadro Sınırı 143 4.2.2. 1980 Sonrası İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstihdam Yapısı 150 4.2.2.1.İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İstihdam 150 4.2.2.1.1.Belediyeye Ait Birimlerde İstihdam 151 4.2.2.1.2.Belediye Şirketlerinde İstihdam 155 SONUÇ 161 EKLER 167 KAYNAKÇA 170 -------------------- In capitalist societies, the change in employment policies and employment structure is decisive not only in the private sector but also in the public sector. Our study aims to analyse the change in the public employment, the employment structure of municipalities as well as the change in this structure. Municipalities as public employer have many different factors that affect the employment relations. Some of these factors are at the discretion of municipalities, while central administration has significant effects on the others. Employment in municipalities has unique characteristics compared to other public institutions since its main bodies are elected. On the other hand, both general employment policies and relations with the central administration in administrative, financial and political manners are decisive in terms of the employment in municipalities as local government units in a society where the central is stronger in the central-local relations, as it is the case in Turkey. In this study, the change in employment policies and its reflection on labour relations are analysed using the example of Istanbul Metropolitan Municipality after 1980. The basic characteristics of the employment structure in Istanbul Metropolitan Municipality in the pre and post-1980 period were explained based on mainly secondary sources, using the periodicity developed by the “Regimes of Accumulation” approach. Today, Istanbul Metropolitan Municipality is an institution having more employees than all the private sector companies. It ranks second after the largest private sector company due to its budget size. Therefore, we think that this study on Istanbul Metropolitan Municipality is important and will contribute to the literature. Our study shows that after 1980, flexible and precarious forms of employment became dominant in Istanbul Metropolitan Municipality, which is a public institution, just as it is the case in the private sector.