Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MEHMET TAHA HARMANLI
Danışman: Ahmet Faruk Levent
Özet:ÖZET Bu çalışmanın amacı etik liderlik üzerine okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesidir. Nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji deseninin kullanıldığı bu araştırmada 20 okul yöneticisi ve 15 öğretmen ile yüz yüze yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler sonucunda elde edilen veriler nitel araştırma yöntemleri doğrultusunda kodlanarak temalar altında toplanmış ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Bu çalışmada okul müdürleri ve öğretmenlerle yapılan görüşmeler neticesinde etik liderlik teması altında; etik liderliğin anlamı, etik liderlikte karar alma kaynağı, etik liderlik özellikleri, etik liderlerin meslektaşları üzerindeki etkileri, etik kültürün göstergeleri, etik liderlik engelleri ve etik liderlik engellerinin aşılması için yapılması gerekenler, etik kültürün oluşturulmasına yönelik öneriler olmak üzere alt temalara ulaşılmıştır. Okul yöneticileri ve öğretmenlerden elde edilen verilere göre etik bir liderin adaletli, çalışanlarına ve öğrencilere karşı eşit, ahlaki değerlere sahip, rehber, objektif, güvenilir, tarafsız, liyakatli ve sorumluluk alma bilinci olması gerektiği yönünde bulgular elde edilmiştir. Katılımcılar etik liderin karar verirken hem kalbiyle hem de aklıyla karar vermesinden bahsetmişlerdir. Gerekli olduğunda inisiyatif alabilmesi, gerektiği durumlarda da kanun ve yönetmeliklere göre hareket etmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Okul yöneticileri ve öğretmenlerden elde edilen verilere göre etik liderin rahat ve huzurlu, mutlu, üretimin ve motivasyonun yüksek olduğu, veli memnuniyetinin sağlandığı bir okul oluşturması yönünde bulgulara rastlanmıştır. Etik liderlik davranışlarının sergilendiği okulların çevresine örnek olduğunu, tercih edilen bir okul olduğunu ifade etmişlerdir. Katılımcılar, her okul müdürünün etik lider olamamasını kişilik yapısından, liderlik özelliklerinin yoksunluğundan, müdürlerin tarafsız davranamadıklarından, çevresel faktörlerden kaynaklı olduğunu dile getirmişlerdir. Ülkemizde etik lider yetiştirilememesi önünde liyakatsizliği, kişisel menfaatleri, bürokratik işlemleri engel olarak gördüklerini vurgulamışlardır. Katılımcılar okullarda etik kültürün oluşturulması için yenilikçi politikaların geliştirilmesi gerektiğini, dikkatli ve objektif yönetici seçimi yapılması gerektiğini, eğitimin her kademesinde etik kültürün yerleştirilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. iv Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; yöneticilere eğitimler verilmesi, liyakatli olan, en az yüksek lisansını yapmış, mevzuata hakim kişilerin seçilmesi, eğitim yöneticiliği ile ilgili lisans eğitimi verilmesi, etik liderliğin üniversitelerde ders olarak okutulması, bakanlığın seçtiği yöneticiyi ya da politikaları izlemesi, denetlemesi ve değerlendirmesi, sosyal medya, çizgi film, televizyon programlarının içeriğinin planlanması, elektronik cihaz uygulamalarının kontrol altına alınması, okul ve aile iş birliğine önem verilmesi önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Etik, liderlik, etik liderlik, okul yöneticisi, öğretmen, öğrenci, okul. -------------------- ABSTRACT The aim of this study is to examine the opinions of school administrators and teachers on ethical leadership. In this qualitative research study, a phenomenology design was used, and face-to-face, semi-structured interviews were conducted with 20 school administrators and 15 teachers. The data obtained from the interviews were coded in accordance with qualitative research methods, collected under themes, and subjected to content analysis. In this study, as a result of the interviews conducted with school principals and teachers, under the theme of ethical leadership; The meaning of ethical leadership, the source of decision-making in ethical leadership, the characteristics of ethical leadership, the effects of ethical leaders on their colleagues, indicators of ethical culture and the things to be done to overcome the ethical leadership barriers and ethical leadership barriers, are dealt with. According to the data obtained from school administrators and teachers, it was found that an ethical leader should be fair, equal against employees and students, having moral values, providing guidance, having objectives, trustworthy, being impartial, efficient and having the awareness for taking responsibility. The participants mentioned that the ethical leader should make decisions with both heart and mind. They stated that they should take initiative, when necessary and act according to laws and regulations. According to the data obtained from school administrators and teachers, the ethical leader was found to be comfortable and at ease, happy, be highly productive and motivational, thus parents' satisfaction would be realized at a school. They expressed that where ethical leadership behaviors were exhibited in the environment of the schools , those were the preferred schools. The participants expressed understanding that every school principal will be an ethical leader due to personality structure, lack of leadership characteristics, principals' inability to act impartially and environmental factors. They emphasized that they perceived that ethical leaders could not be raised in our country, due to the lack of efficiency, personal interests and bureaucratic procedures. The participants expressed that innovative policies should be carefully developed in order to establish an ethical culture in schools, and should have objective manager selection and ethical culture should be established at all levels of education. vi According to the findings of the research; providing training to managers, being efficient, having, at least, a master's degree, mastering the legislation, providing undergraduate education related to education management, teaching ethical leadership in universities, monitoring the manager or policies chosen by the ministry and monitoring and evaluating the social media. It is recommended to plan the content of film and television programs, exercise control of electronic device applications and give importance to school and family cooperation. Keywords: Ethics, leadership, ethical leadership, school administrator, teacher, student, school.