Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ebru Sapmaz
Danışman: ÜZEYİR ASLAN
Özet:Fahrî kaynaklarda “Şeyh Koruklu Mehmed Fahrî” olarak anılan 18. yüzyılda yaşamış bir Sünbülî şeyhidir. Hayatı hakkında detaylı bilgi yoktur. Buna göre Fahrî, Halvetiyye tarikatının Sünbüliyye koluna bağlı olarak yetişen bir mutasavvıftır. Sünbülî şeyhi İbrahim Nakşî Efendi’nin müridi ve halifesi olmuştur. Taşkasap’ta Koruk mahallesinde ikamet etmiş, Pirî Paşa Tekkesi de denilen Koruklu Tekkesi’nde şeyhlikte bulunmuş ve bu tekkenin şöhret kazanmasını sağlamıştır. Tekkede 20 yıl süren şeyhliğinden sonra 1148/1735-36 senesinde vefat etmiş ve bu tekkenin haziresine gömülmüştür. Fahrî’nin bilinen tek eseri divançesidir. Mutasavvıf bir şair olarak şiirlerinde ilâhî aşk, irfan, ahlâk, tevhid konularını işlemiştir. Şiirlerini sade ve akıcı bir üslupla kaleme almıştır. Bu bakımdan 18. yüzyıl Türkçesinin en sade şiir örneklerini veren şairlerden biridir. Şair, mutasavvıf kimliğiyle şiirlerinde öncelikle içeriğe yönelmiş; yaşadığı manevî hâlleri, aşkını ve elemlerini anlatmayı birinci plâna almıştır. Bu nedenle divançede yer yer vezin kusurları bulunmaktadır. Ancak bu kusurlar, Fahrî’nin samimi ve akıcı anlatımı karşısında önemsiz görülebilir. Tekke şairi olması sebebiyle sanatlı söyleyişlere yönelmemiş, devrinin sade ve akıcı Türkçesini tercih etmiştir. Bütün bunlardan hareketle Fahrî’nin şeyh ve şair kimliğiyle dinî tasavvufî Türk edebiyatı içinde önemli bir halkayı oluşturduğu görülmüştür. Fahrî, hem şeyhliğiyle Koruklu Tekkesi’nde 20 yıl boyunca manevî bir eğitim vererek bu yola tâlib olanları irşâd etmiş hem de şairliğiyle kendi manevî tecrübesini ihtiva eden bir divançe oluşturmuştur. Bu özellikleriyle Fahrî, 18. yüzyıl Türk edebiyatı tekke şiiri geleneği içerisinde yerini almıştır. ABSTRACT Fahri is a Sünbülî sheik, lived in 18th century who is mentioned in written sources as the "Sheik Koruklu Mehmed Fahrî". There is no detailed information about his life. According this Fahrî is a sufi who improved from Sünbüliyye branch of Halvetiyye dervish order. He is the disciple and callph of Sünbülî Sheik İbrahim Nakşî Hodja. Fahrî was a sheik of Koruklu dervish lodge which is also known as Pirî Paşa dervish lodge. He ensured that this dervish order has earned the reputation. He resided in Koruk neighbourhood in Taşkasap. He was the sheik of Koruklu dervish lodge in the last twenty years of his life. He died in 1148/ 1735-36 and was buried in the garden of dervish lodge. The only known work of Fahrî is a small book which contains collected poetry. In poetry as a sufi poet he has interested love of God, wisdom, morality and affirming unity of God. He used simple and fluently stile in his poetry. In this regard he is the one of poets who used the most simple example of Turkish poetry in 18th century. As a sufi the poet concentrated on content of poetry. In his poetry, he intended to tell his spiritual cases, love and pains. Therefore there are meter defects partially in this work. However these defects, can be seen negligible in the face of Fahrî's sincere and fluent expression. He did not use artful Turkish, he prefered to use simple and fluent Turkish language. Consequently, Fahrî created an important religious and mystic examples of Turkish literature with his sheik and poet identity in 18th century.