Fahrettin Râzî'nin haberî sıfatları te'vil yöntemi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: OSMAN SEZGİN

Danışman: HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ

Özet:

Âyet ve hadislerde Allah’a nispet edilen yed (el), vech (yüz), ayn (göz), istivâ (oturma), mecî‘ gibi müteşâbih lafızlar haberî sıfatlar olarak isimlendirilmiştir. Haberî sıfatlar hakkında Müslümanların farklı anlayışlar ve yöntemler benimsemiş oldukları görülmektedir. Bazı insanlar bu sıfatlara taşbihî ve tecsîmî anlayışla yaklaşırken; Râzî bu anlayışa karşı çıkmış ve onların görüşleri reddetmek için Esâsü’t-takdîs isimli bir eser kaleme almıştır. O, bu eserinde Müşebbihe ve Mücessime fırkalarının görüşlerini tenkit etmekle birlikte haberi sıfatları te’vîl etmektedir. Bizde Râzî’nin bu eserinden çerçevesinde, onun te’vîl yöntemini ortaya koymaya çalışacağız. Ayrıca tezimizde, İbn Teymiyye’nin Râzî’nin yöntemine yönelttiği eleştirilere de kısaca değinecek ve onun bu eleştirilerinin haklılığını değerlendirmeye gayret gösterileceğiz. Anahtar Kelimler : Haberî Sıfatlar, Râzî, Te’vîl, Tefvîz, Tenzîh, İbn Teymiyye ABSTRACT Mutesabih attributes which are yad (hand), vach (face), ayn (eye), istiva (sit), maci‘ (come) etc. are attached to Allah in the verses and hadits are named as khabari attributes or reported attributes. It is seen that Muslims have adopted different understandings and metods about khabari attributes of God. While some people have approach these attributes with anthromorphism; Razi opposed this undurstanding and commited to book entitled Esâsü’t-takdîs for rejecting their views. In this book, he have criticized ideas of Müsebbihe ve Mücessime as well as has done tawil to khabari attributes. On the basis of Razi’s this book, we will try to reveal his tawil metod of Allah’s khabari attributes. Also with it in our thesis, The criticisms of Ibn Taymiyya towards Razi's method will be briefly mentioned, and we will endeavor to evaluate justification of his critics. Keywords : Khabari Attribute, Razi, Ta’wil, Tafwîz, Tanzih, Ibn Taymiyyah,