Hisse senedi ile değiştirilebilir tahvillerin muhasebe standartları açısından incelenmesi ve muhasebeleştirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Muhasebe ve Vergi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MURAT ŞAKİR SÜTER

Danışman: AYTEN ERSOY

Özet:

Hisse Senedi ile Değiştirilebilir Tahviller, yatırımcılarına sözleşme ile belirlenmiş tarihlerde yine sözleşme ile belirlenen fiyattan, ellerindeki tahvilleri ihraççı işletmenin hisse senetleri ile değiştirme hakkı veren menkul kıymetlerdir. Hisse senedi ile değiştirilebilir tahviller tüm dünyada, özellikle ABD’ de, işletmelerin finansman ihtiyaçlarını karşılamak için, sıklıkla kullandıkları finansal araçlardır. HDT’ in mali tablolara alınma şekli işletmenin finansal borç ve özkaynak bilgilerini ciddi biçimde etkilemekte ve dolayısıyla mali yapı analizinde kullanılan oranlar da etkilenmektedir. Bu oranlar işletmenin kredi notunda, finansal kuruluşlar ile yapmış olduğu sözleşme kredi limitlerinde, vb. birçok dış faktör üzerinde dolaylı etki yaparak işletmenin piyasa değerini, esas faaliyetlerini, vb. pozitif/negatif etkilemeye kadar gidebilmektedir. Aynı şekilde HDT’ in sulandırma etkisi ve bu etkinin hesaplanıp mali tablolara yansıtılması ile ilgili yöntemler de, mali tablo kullanıcıları için büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada dünyada çok kullanılan iki standart olan UMS ve US GAAP’ in hisse senedi ile değiştirilebilir tahviller ile ilgili öngördükleri muhasebe uygulamaları incelenmiş, iki standart arasında HDT uygulamaları ile ilgili benzerlikler ve farklıklar tespit edilmiştir. İki standart arasındaki en önemli farklılık HDT’ lerin ihraç tarihinde muhasebeleştirilmesi ile ilgili uygulamalarda karşımıza çıkmaktadır. US GAAP, ihraç sonucu elde edilen satış gelirlerinin tamamını finansal borç olarak muhasebeleştirmesine karşın UMS, HDT ihracından elde edilen gelirlerinin bir kısmını finansal borç bir kısmını ise özkaynak olarak muhasebeleştirilmesini zorunlu kılmaktadır. HDT’ ler hisse başına kazançta sulandırma etkisi yaratabilirler. UMS ve US GAAP’ te, HDT’ lerin hisse başına kazanç üzerindeki sulandırma etkisi aynı yöntem ile hesaplanır. ABSTRACT Convertible bond is a bond that gives the holder right to convert the bonds into stock of issuing company at pre-determined dates and price. Companies all around the world use convertible bonds effectively to obtain funds from investors. The way convertible bonds are accounted and classified at the date of issuance, effects the companies’ liability and equity amounts and indirectly effects its financial ratios. These financial ratios can affect companies credit ratings, debt covenant compliance, etc., which in return can have positive/negative impacts on companies’ operations, market value, etc. Also, dilution effects of convertible bonds and the calculation of this effect on earnings per share is another important issue for financial statements’ users. In this study, we have examined the accounting applications for convertible bonds in US GAAP and IAS, which are two common accounting standards used all around the world. We have identified the similarties and differences regarding to accounting applications for convertible bonds between two standards. One of the most important difference between two standards is the allocation of proceeds obtained from the sale of convertible bond. US GAAP requires companies to classify entire proceeds obtained from convertible bond sale as a liability. However, IAS requires part of proceeds to be classified and accouned as financial liability and other part of the proceeds to be classified and accounted as equity. Convertible bonds can have dilution effect on earnings per share. Both IAS and US GAAP requires the same method to evaluate and calculate the dilution effect of convertible bonds on earnings per share.