Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nurgül Ayar
Danışman: ÜZEYİR ASLAN
Özet:Arap edebiyatında ortaya çıkıp Fars ve Türk edebiyatlarında rağbet gören lugaz, Fars edebiyatında yerini muammâya bırakmış ve muammâ lugazdan daha çok gelişme göstermiştir. Türk edebiyatında ise her iki şekil de 15. yy.dan itibaren tekâmül etmeye başlamış ve 18. yy.da en verimli devresini yaşamıştır. Türk edebiyatında Divan şâirleri tarafından genellikle mesnevi nazım şekliyle tertip edilen manzum bilmece türü olan lugaz üzerine yaptığımız bu yüksek lisans tezinde Millet Kütüphanesi Ali Emirî Manzum 567’de kayıtlı lugaz mecmuasının 245a-280a varakları arasında bulunan 287 lugaz çeviriyazı yöntemiyle Latin harflerine aktarılmış ve incelenmiştir. Mecmuanın 245a-280a varakları arasında şâiri bilinmeyen 75 lugazla 15, 16, 17, 18 ve 19. yüzyılda yaşamış 47 farklı şâire ait 212 lugaz bulunmaktadır. Çalışmamız “Giriş”, “İnceleme” ve “Metin” olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Giriş Bölümünde Türk edebiyatında lugazın yeri ve lugaz ile muammâ arasındaki farklar ve Latin harflerine aktarılmış bazı divanlardaki lugazlar hakkında bilgi verilmiştir. İnceleme Bölümünde 287 lugaz hakkında genel bir değerlendirme yapıldıktan sonra lugazların içerik ve şekil özellikleri ele alınmıştır. Metin Bölümünde ise 245a-280a varakları arasında yer alan 287 lugazın çeviriyazımı gerçekleştirilmiştir. ABSTRACT Lugaz which appeared in rabic literature and admired in Persian literature was replaced by muamma and muamma itself improved a lot. But in turkish literature these two patterns started in the 15th century and reached the peak. İn this thesis lugaz which is considered to be one of the poetical riddles and written in mesnevi verse pattern by Divan poets in turkish literature has been transformed into Latin alphabet with lugaz translation method between the pages of 245a-280a in the lugaz magazine recorded as 567 in National of Library Ali Emir Manzum. There are 75 lugazs with no poets and 212 lugazs with different poets who lived in the 15th, 16th, 17th, 18th and 19th century in the sheets between 245a-280a of the journal. This work consists of three parts such as introduction, analysis and the text. İn the introduction part, lugaz, its place in turkish literature and the differences between lugaz and muamma are argued and some lugazs which are transformed into Latin alphabet are exampled. İn the analysis part after an evaluation of 287 lugaz, pattern and topics are examined. İn the text part the lugaz between the pages 245a-280a is translated.