Kuvars kristal mikrobalans tabanlı algılama sistemi donanım tasarımı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elektrik - Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAKAN AKIN

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Ulvi Başpınar

Eş Danışman: Sadullah Öztürk

Özet:

KUVARS KRİSTAL MİKROBALANS TABANLI ALGILAMA SİSTEMİ

DONANIM TASARIMI

Bu çalışmada, KKM (Kuvars Kristal Mikrobalans) tekniği ile küçük miktarlardaki kütle

değişimlerin kayıt altına alınarak izlenebildiği çok kanallı veri toplama sistem

geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, KKM sensör için TÜBİTAK Marmara

Araştırma Merkezi Malzeme Enstitüsü Sensör Grubu tarafından çeşitli maddeler ile

kaplanan sensörler kullanılarak testler gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada kullanılan

piozoelektrik kristal, AT kesim, 10 MHz, çeşitli maddelerle kaplanmış elektrotlu kuvars

kristal sensördür. Çalışmada verilerin toplanıp işlenmesinden ve bilgisayara seri port

üzerinden gönderilmesinden FPGA (Alanda Programlanabilir Kapı Dizileri) ünitesi

sorumludur. FPGA için Zybo Z7 geliştirme kartı kullanılmıştır. Çalışma kapsamında

osilatör şartlandırıcı devreleri tasarlanmıştır. Kartta her bir kanal için, birer osilatör

şartlandırıcı devre kullanılmış ve sensörden alınan sinyaller öncelikle bu devrede TTL

sinyallere çevrilerek frekans hesabı için FPGA geliştirme kitine gönderilmiştir. Frekans

ölçümleri tüm kanallar paralel olacak şekilde yapılarak bilgisayar ortamına aktarılmıştır.

Aktarılan bu frekans bilgileri hem Excel formatında kaydedilmiş hem de grafik ekran

olarak çizdirilmiştir. Çalışmada FPGA için Vivado derleyicisinde Verilog

programlayıcı dili kullanılmıştır. Bilgisayarda tasarlanan ara yüz için Pyhton

programlayıcı dili kullanılmıştır. Tasarlanan sistem ile 2 ayrı test yapılmıştır. Sistemin

ölçüm hassasiyetini belirlemek için ilk olarak dışardan sinyal üreteci ile hem çalışmada

tasarlanan FPGA sistemine hem de referans frekans ölçüm cihazına aynı frekanslar giriş

olarak uygulanmıştır. Tasarlanan FPGA sisteminin frekans ölçüm aralığı 11Hz –

75MHz iken ölçüm hassasiyeti 0,01 civarlarında olmuştur. İkinci test olarak TÜBİTAK

MAM sensör grubu tarafından farklı kaplamalara sahip 4 sensör ile yine TÜBİTAK

MAM sensör grubunun tasarladığı veri toplama sistemi ile karşılaştırmalı testler

yapılmıştır. Test kapsamında öncelikle sensörler TÜBİTAK MAM sensör grubunun

tasarladığı sisteme takılmış sonuçlar kaydedilmiştir. Sonrasında 4 farklı sensör bu

çalışma için tasarlanan çok kanallı veri toplama sistemine takılmış bu verilerde

kaydedilmiştir. İki sistemden alınan veriler karşılaştırılmak üzere Excel programında

grafiksel olarak çizdirilmiş ve sonuçlar değerlendirilmiştir.