Dördüncü Umûmi Müfettişlik (1936-1952)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Burcu Özbay

Danışman: SÜLEYMAN BEYOĞLU

Özet:

Bu çalışmada; 1936-1952 tarihleri arasında varlık göstermiş olan Dördüncü Umûmi Müfettişliğin ve kurulduğu vilayetlerde güvenlik, ekonomik ve sosyal alanlarda yürütmüş olduğu faaliyetler incelenmiştir. Dördüncü Umûmi Müfettişlik, 6 Ocak 1936’da Tunceli, Bingöl, Elazığ vilayetlerinin bulunduğu alanda kurulmuştur. 1937 yılında Erzincan vilayeti de Dördüncü Umûmi Müfettişlik bölgesine dâhil edilmiştir. İlk Umumi Müfettiş Korgeneral Abdullah Alpdoğan olmuştur. Dördüncü Umumi Müfettişliğin ön plana çıkan en önemli özelliği ise devletin Dördüncü Umumi Müfettişe tanımış olduğu yetkilerdir. Çünkü devlet o dönem Dördüncü Umumi Müfettişliğe, kurulduğu bölgedeki olağanüstü şartlardan ötürü diğer müfettişliklere tanınmayan pek çok yetki vermiştir. Kuruluşunun ardından Dördüncü Umumi Müfettişlik mıntıkası dâhilindeki vilayetlerde; asayişin sağlanması, eğitim, tarım, yol yapımı, ulaşım, sağlık gibi alanlarda çalışmalara başlamıştır. Bu bağlamda bölgeye sayısız katkılar sağlamıştır. Ancak çok partili hayata geçiş ile birlikte genel olarak varlıkları sorgulanmaya başlayan umûmi müfettişlik teşkilatı, 1948 bütçesinde L cetveline alınmıştır. 1952 senesinde ise umumi müfettişlik teşkilatının tamamen kaldırılmasıyla birlikte Dördüncü Umumi Müfettişlik teşkilatının faaliyetleri de sona ermiştir. Bu çalışmanın amacı, Dördüncü Umûmi Müfettişliğin yalnızca Tunceli ve çevresinde yaşanan asayiş problemleri için değil aynı zamanda müfettişlik içerisindeki tüm vilayetlerin kalkındırılması için kurulduğunu ve bölgeye sağlamış olduğu katkıları pek çok farklı kaynaktan yararlanarak ortaya koymaktır. -------------------- In this study; The Fourth General Inspectorship and it’s security, economical and social activities in its cities were examined. The Fourth General Inspectorship was established in the fields Tunceli, Bingöl, Elazığ in 6th of January 1936. In 1937 the city of Erzincan was also added to The Fourth General Inspectorship’s region. The first general inspector was Lieutenant General Abdullah Alpdoğan. The most important feature of The Fourth General Inspectorship is it authorities which were given by the state. The state gave a huge authority which has never given to any other inspectorship before becuase of the extraordinary conditions in the region. The Fourth General Inspectorship stated to work on security, economy, education, agriculture, road construction, transportation and health issues after its establishement. It provided many contributions to the region. However with transition to the multi-party system the existence of the general inspectorship organization started to be questioned The general inspectorship organization was taken to the L 1948 budget. So with the abolishment of the organisation in 1952 The Fourth General Inspectorship’s activities has ended. The purpose of this study is to prove by using different sources that The Fourth General Inspectorship was not only established for security problems in Tunceli and its around, but also established to develop all its cities.