Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖZLEM YEŞİLOVA
Danışman: Alaattin Pusmaz
Özet:Bu araştırma matematik başarı düzeyinin problem çözme başarısını nasıl etkilediğini araştırmak, matematik başarıları ortalamanın altında ve ortalamanın üstünde olan öğrencilerin kullandıkları problem çözme stratejileri neler olduğunu belirlemek, problem çözerken sergiledikleri problem çözme davranışları arasındaki benzerlik ve farklılıkları keşfetmek ve problem çözme başarısını etkileyen faktörleri araştırmak amacıyla yapılmıştır. İlköğretim yedinci sınıfta öğrenim gören matematik başarısı ortalamanın altında ve ortalamanın üstünde olan öğrencilerin problem çözerken kullandıkları problem çözme strateji çeşitliliğinin ve gösterdikleri kritik davranışların neler olduğu, farklılık gösterip göstermediği, uygulanan problem çözme ve problem çözme stratejileri eğitiminin öğrencilerin problem çözme başarılarını ve kullandıkları strateji çeşitliliğini nasıl etkilediği ve öğrencilerin problem çözme sürecine yönelik düşünceleri araştırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2011-2012 eğitim öğretim yılında İstanbul ilindeki bir devlet ilköğretim okulunun, ikinci kademesinde öğrenimlerine devam eden 60 yedinci sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Bu öğrencilerin bir dönem önceki yıla ait matematik dersi notları ve bir önceki yıla ait SBS (seviye belirleme sınavı) puanları da dikkate alınarak sayısal yeteneklerine göre eşit sayıda matematik dersi başarı notu ortalamanın altında ve ortalamanın üstünde olan öğrenciler seçilmiştir. Bu çalışma grubundan iki başarı düzeyinden de eşit sayıda seçilen toplam 10 öğrenci ile görüşme yapılmıştır. Öğrencilerin matematik başarı düzeylerinin problem çözme başarılarına etkisinin ve problem çözerken kullandıkları stratejilerin incelenmesini, problem çözme ve stratejileri eğitiminin bu sürece ne tür katkılarının olduğunu açık uçlu problem çözme testi ve görüşme yöntemleriyle ortaya çıkarmayı amaçlayan bu araştırmada özel durum çalışması yaklaşımı esas alınmıştır. Problem çözme testi, farklı öğrenme alanlarıyla ilgili ve farklı stratejiler kullanılarak çözülebilecek şekilde 10 sorudan oluşmaktadır. Görüşme sorularının ise ilk ikisi öğrencilerin problem çözmeye başlama aşaması, sonraki iki soru problem çözerken kullandıkları problem çözme stratejileri, sonraki iki soru seçtiği stratejiyi nasıl uyguladığı ve son iki soru ise çözümü kontrol aşamasıyla ilgili olmak üzere toplam 8 sorudur. Çalışma sonucunda matematik başarısı ortalamanın üstünde olan öğrencilerin problem çözme başarılarının daha yüksek olduğu, kullanmış oldukları strateji çeşitliliğinin ortalamanın altında olanlara göre on sorunun altısında daha fazla olduğu, çözümlerini daha detaylı, anlaşılır bir şekilde yaptıkları, stratejileri daha etkili kullandıkları ve farklı stratejileri birleştirmeye istekli oldukları tespit edilmiştir. Her iki düzeydeki öğrenciler de problem çözerken farklı stratejilerden yararlanabilmelerine rağmen tercih ettikleri ve başarılı oldukları strateji çeşitlerinin birbirinden farklı olduğu görülmüştür. Matematik başarısı ortalamanın üstünde olan öğrencilerin problem çözerken problemleri aşamalı bir şekilde, dört adımı izleyerek çözmeye çalıştıkları, ortalamanın altında olan öğrencilerin ise genellikle üç aşamalı bir problem çözme süreci izledikleri, problem çözme ile ilgili kritik davranışları ortalamanın üstünde olan öğrenciler kadar belirgin şekilde gösteremedikleri ve çözümlerinin doğruluğunu her zaman kontrol etmedikleri ortaya çıkmıştır. Üst gruptaki öğrencilerin kendi bilgi temsilleriyle daha iyi bağlantı kurabildikleri, benzer problemlerin çözümlerinden yararlanabildikleri, alt gruptaki öğrencilerin ise öğretmenlerinin öğrettikleri yöntemleri takip ederek uygulamaya çalıştıkları, stratejileri uygularken hata yaptıkları, yanlış temsil biçimleri kullandıkları tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin problem çözerken zorlandıkları durumlarda benzer türde duygusal tepkiler gösterebilmelerine rağmen ortalamanın üstündeki öğrencilerin pes etmedikleri, problem çözme yeteneklerine güvendikleri ve bu zorlukların üstesinden daha iyi geldikleri görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Problem çözme, problem çözme stratejileri, problem çözme başarısı, problem çözme davranışları. ABSTRACT This research has been performed with the purpose of researching how the achievement level of mathematics effects the performance of problem solving, determining what are the strategies of problem solving that the students whose mathematical achievement is below the average and above the average use, discovering the similarities and differences between the problem solving behaviours that they display during problem solving and researching the factors that effect the achievement of problem solving. It has been researched what the varieties of problem solving strategies are that the students who are attending the seventh class in the primary education, whose mathematical achievement is below the average and above the average use during solving problems and what the critical behaviours they display are; whether they are different from each other; how the problem solving and the education of problem solving strategies that are being performed effect the students’ achievement of problem solving and the varieties of strategies that they use; and the students’ thoughts regarding the process of problem solving. The case group of is constituted by 60 students of seventh class who are attending their education in the second grade of a public primary school in Istanbul during 2011-2012 academic year. By means of considering the mathematics grades of these students respecting the year one semester before and their SBS (placement test) grades respecting the year before; students whose mathematics final grades are below the average and above the average are selected in equal numbers according to their numerical skills. An semi constructed interview has been held with total 10 students who are selected in equal numbers from these two achievement levels of this case group. The approach of special case study has been taken as basis in this research which aims to examine the effect of the students’ mathematical success levels over their problem solving achievements and the strategies that they use while solving problems; to find out what kind of contributions the education of problem solving and strategies has for this process by means of open-end problem solving test and interview methods. Problem solving test is made up of 10 questions that are related with different learning areas and that can be solved by using different strategies. Interview questions are total of 8 questions; the first two questions are related with the students’ starting stage of problem solving, the following two questions are related with the problem solving strategies that they choose and use during problem solving, the following two questions are related with how they implement the strategy that they have chosen and the final two questions are related with the controlling stage of solving. As a result of the study, it has been determined that the students whose mathematical success is above the average have higher problem solving achievements, that the strategy variety that they have used is much more in the six of the ten questions as compared with the ones who are below the average, that they make the solutions in a more detailed, understandable way, that they use the strategies more effectively and that they are willing to combine different strategies. Although the students in both levels could use different strategies during problem solving, it has been recognized that the strategy types that they prefer and that they are successful with are different from each other. It has been found out that the students whose mathematical success is above the average are trying to solve the problems in stages, following the four steps during problem solving; and that the students who are below the average generally follow a three-stage problem solving process, that they can’t display the critical behaviours about problem solving as clearly as the students above the average and they don’t always control the rightness of their solutions. It has been determined that the upper group students could contact better with their knowledge representations, they could make benefit of the solutions of similar problems; and that the lower group students try to follow and perform the methods which their teachers have taught them, they make mistakes while performing the strategies and they use wrong representation methods. Furthermore, it has been realized that although the students could display similar emotional reactions in the cases when they have difficulties in solving problems; the students above the average don’t give up, they trust their ability of problem solving and they could manage these difficulties much better. Key words: Problem solving, problem solving strategies, problem solving performance, problem solving behaviours.