Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NEVRA ATIŞ AKYOL
Danışman: Özgül Polat
Özet:Bu araştırmanın amacı, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5 yaş çocuklarının akran ilişkileri ile ilkokula hazırbulunuşluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi Osmaniye ilindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı devlet okullarına giden 300 çocuktan oluşturulmuştur. Araştırmanın verileri; kişisel bilgi formu, Özgül Polat (2003) tarafından geliştirilmiş “Marmara İlköğretim Hazır Oluş Ölçeği” ve Hülya Gülay Ogelman (2008) tarafından Türkçeye uyarlanmış “Ladd ve Profilet Çocuk Davranış Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. İstatistiksel analizler sonucunda, çocukların akran ilişkileri alt boyutları (saldırgan davranış, başkalarına yardımı amaçlayan sosyal davranış, asosyal davranış, dışlanma, korkulu-kaygılı olma, aşırı hareketlilik) ile ilkokula hazırbulunuşluk alt boyutları (matematik becerileri, fen becerileri, ses becerileri, çizgi becerileri, labirent becerileri, zihinsel ve dil gelişimi, sosyal duygusal gelişim, özbakım becerileri, fiziksel gelişim) arasındaki ilişkileri incelenmiştir. Çocukların akran ilişkileri sosyal davranış alt boyutu puanları ile ilkokula hazırbulunuşluk matematik becerileri, fen becerileri, ses becerileri, çizgi becerileri, labirent becerileri, zihinsel ve dil gelişimi, sosyal-duygusal gelişim, fiziksel gelişim ve özbakım becerileri alt boyutları arasında pozitif yönlü ilişkiler olduğu bulunmuştur. Çocukların akran ilişkileri saldırganlık alt boyutu puanları ile ilkokula hazırbulunuşluk matematik becerileri, ses becerileri, çizgi becerileri, zihinsel ve dil gelişimi, sosyal-duygusal gelişim, fiziksel gelişim ve özbakım becerileri alt boyutları arasında negatif yönlü ilişkiler olduğu görülmüştür. Çocukların akran ilişkileri asosyal davranış puanları ile matematik becerileri, fen becerileri, zihinsel ve dil gelişimi, sosyal-duygusal gelişim alt boyutları arasında negatif yönlü ilişkiler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çocukların akran ilişkileri korkulu kaygılı olma alt boyutu davranış puanları ile ilkokula hazırbulunuşluk matematik becerileri, fen becerileri, çizgi becerileri, zihinsel ve dil gelişimi, sosyal-duygusal gelişim, fiziksel gelişim ve özbakım becerileri alt boyutları arasında negatif yönlü ilişkiler olduğu görülmüştür. Çocukların akran ilişkileri dışlanma alt boyutu davranış puanları ile ilkokula hazırbulunuşluk matematik becerileri, fen becerileri, çizgi becerileri, zihinsel ve dil gelişimi, sosyal-duygusal gelişim, fiziksel gelişim ve özbakım becerileri alt boyutları arasında negatif yönlü ilişkiler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çocukların akran ilişkileri aşırı hareketlilik alt boyutu davranış puanları ile ilkokula hazırbulunuşluk matematik becerileri, fen becerileri, çizgi becerileri, zihinsel ve dil gelişimi, sosyal-duygusal gelişim, fiziksel gelişim ve özbakım becerileri alt boyutları arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu bulunmuştur. Ayrıca ilkokula hazırbulunuşluk çizgi becerileri, zihinsel ve dil gelişimi, sosyal-duygusal gelişim, fiziksel gelişim ve özbakım becerileri alt boyutlarında kızlar lehine anlamlı farklılık olduğu bulunmuştur. Çocukların akran ilişkilerinde; erkek çocuklarının saldırganlık ve aşırı hareketlilik alt boyutları davranış puanları kız çocuklara göre daha yüksekken, sosyal davranış alt boyutu puanları kız çocuklara göre daha düşük bulunmuştur. Anne öğrenim durumuna göre ilkokula hazırbulunuşluk bazı alt boyutlarda anlamlı farklılık gösterirken akran ilişkileri sadece dışlanma davranışında anlamlı farklılık göstermiştir. Baba öğrenim durumuna göre ilkokula hazırbulunuşluk bazı alt boyutlarda anlamlı farklılık gösterirken, akran ilişkilerinde sosyal davranışlar ve dışlanma alt boyutlarında anlamlı farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çocukların kardeş sayısı değişkeni, sosyo-ekonomik düzey değişkeni ve okul öncesi eğitime devam süresi değişkeni gibi değişkenlerde ilkokula hazırbulunuşluk; bazı alt boyutlarda anlamlı farklılık gösterirken akran ilişkileri bu değişkenlerde anlamlı farklılık göstermemiştir. Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Eğitim, 5 Yaş Çocukları, İlkokula Hazırbulunuşluk, Akran İlişkileri ABSTRACT The purpose of this study is to examine the relationship between the peer relations and the level of the school readiness of the 5 year-old children enrolled in pre-school education. The relational screening model has been used in this study. The number of the participants were 300 children that were chosen from the state schools in Osmaniye province. The data of this study were collected with the help of both “Marmara Scale of Readiness Level to Primary School Education” which was created by Özgül Polat and “Ladd and Profilet Child Behavior Scale” which was adapted into Turkish by Hülya Gülay Ögelman. As a result of statistical analyses, children's peer relationship subscales (aggressive behavior, social behavior aimed at helping others, asocial behavior, exclusion, being anxious-avoidant, hyperactivity) and elementary school readiness sub dimensions (math skills, science skills, sound skills, drawing skills, maze skills, intellectual and language development, social and emotional development, self-care skills, physical development) were examined. Positive relationships were found between the children's peer relations social behavior subscale scores and school readiness math skills, science skills, sound skills, drawing skills, maze skills, cognitive and language development, social-emotional development, physical development and self-care skills subscales. Negative relationships were observed between the children's peer relationships aggression subscale scores and school readiness math skills, sound skills, drawing skills, cognitive and language development, social -emotional development, physical development and self-care skills sub dimensions. Negative relationships conclusion was reached between the children's peer relationships asocial behavior scores and math skills, science skills, cognitive and language development, social-emotional development sub dimensions. A negative directional relationship between children’s peer relations anxious-avoidant sub dimensions behavior score and school readiness math skills, science skills, drawing skills, cognitive and language development, social-emotional development, physical development and self-care skills sub dimensions were found to have negative relationships. Negative directional relationships conclusion was reached between the children's peer relationships exclusion sub dimensions of behavior scores and school readiness math skills, science skills, drawing skills, cognitive and language development, social-emotional development, physical development and self-care skills sub-dimensions. Between the children's peer relationships hyperactivity subscale behavior scores and school readiness math skills, science skills, drawing skills, cognitive and language development, social-emotional development, physical development and self-care skills sub-dimensions were found to have a negative directional relationship. Furthermore, significant differences were found in school readiness drowing skills, intellectual and language development, social-emotional development, physical development and self-care skills sub-dimensions in favor of girls. In children's peer relationships; while boys' aggression and hyperactivity subscale scores were higher than girls', the social behavior subscale scores were lower for boys. Although mother educational level indicated significant differences in some school readiness sub dimensions, in peer relationships, this was only found in exclusion behavior. While father educational level indicates significant differences in some school readiness sub dimensions, it is reached that only social behaviors and exclusion sub dimensions are affected in peer relationships. School readiness in some sub dimensions indicated meaningful differences in factors like number of siblings, socio-economic level and duration of pre-school education, peer relations didn’t. Key words: Pre-school education, 5 years old children, school readiness, peer relationships