Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2003
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SELDA ERYILMAZ
Danışman: MERAL BİRBİR
Özet:Türkiye'deki Tuz Gölü, Kaldırım ve Kayacık Tuzlası ve Tuzköy Tuz Madeni'nden ayrımı yapılan toplam 56 aşırı halofil bakteri suşu, hem Halobacterium salinarum NRC817'e karşı hem de birbirlerine karşı halosin üretimi açısından değerlendirilmiştir. Toplam olarak suşların yaklaşık % 38'i Halobacterium salinarum NRC817'e karşı halosin üreticisi olarak belirlenmiştir. Genellikle kırmızı, portakal veya pembe renkli koloniler tarafından halosin üretildiği görülmüştür. Tuz Gölü'nden ayrımı yapılan suşların 7'sinin, Kaldırım Tuzlası'ndan ayrımı yapılan suşların 16'sının, Kayacık Tuzlası'ndan ayrımı yapılan suşların 2'sinin ve Tuzköy Tuz Madeni'nden ayrımı yapılan suşların 10'unun aynı bölgeden ayrımı yapılan diğer suşlara karşı halosin ürettiği belirlenmiştir. En fazla halosin üreten suşların Kaldırım Tuzlası'nda ve Tuzköy Tuz Madeni'nde olduğu bulunmuştur. 1KT3 suşu tarafından üretilen halosin, tüm suşların yaklaşık %61'inin üremesini engellediğinden 1KT3 suşu en geniş spektrumlu halosin üreten suş olarak tespit edilmiştir. Tuz Gölü'nden ayrımı yapılan 19 aşırı halofil bakteri suşunun 3'ü (2TL8, 2TL9, ve 4TL9), Kaldırım Tuzlası'ndan ayrımı yapılan 18 aşırı halofil bakteri suşunun 7'si (2KT1, 3KT1, 3KT2, 1KT3, 2KT3, 2KT4 ve 4KT4), Kayacık Tuzlası'ndan ayrımı yapılan 7 suştan 1'i (1KYT1) ve Tuzköy Tuz Madeni'nden ayrımı yapılan 12 suştan 2'si (2TK1 ve 6TK1) Halobacterium salinarium NRC817'e karşı 2 cm'den daha büyük inhibisyon zonu oluşturmuştur. En büyük inhibisyon zonları (5.5 cm çapında) 4TL9, 2KT1, 1KT3 ve 2KT3 suşları tarafından oluşturulmuştur. Halosin üreten aşırı halofil bakteri suşlarının genellikle düzensiz hücre morfolojisine sahip olduğu ve tümünün ise hareketli olup Gram negatif reaksiyon gösterdiği belirlenmiştir. Halosin üreten aşırı halofil bakteri suşlarının; %57'sinin pozitif katalaz ve oksidaz reaksiyonu gösterdikleri ve jelatini hidrolize edebildikleri belirlenmiştir. Suşların % 43'ü kazeini hidrolize ederken, % 71'i Tween 80'i hidrolize etmiştir. % 81 gibi büyük bir kısmı selülozu hidrolize ederken ancak % 14'ü ß-galaktosidaz ve % 33'ü DNaz aktivitesi göstermiştir. Halosin üreten suşların % 48'i triptofandan indol üretmiş ve % 52'si pozitif metil kırmızısı reaksiyonu göstermiştir. Halosin üreten aşırı halofil bakteri suşlarının % 76'sının glikozu, % 62'sinin maltozu, % 33'ünün laktozu ve % 14'ünün ise sukrozu kullandığı saptanmıştır. Suşların çoğunlukla eritromisin (15 µg), kloramfenikol (30 µg), streptomisin (10 µg), penisilin (10 U) ve tetrasikline (30 µg) karşı dirençli, basitrasin (10 U) ve novobiosine (5 µg) karşı duyarlı oldukları belirlenmiştir. Jelatinaz enzimi üretmeyen 2TL8, 1KT3, 4KT4, 1KYT1 ve 6TK1 suşları jelatinaz enzimi üreten suşlara karşı halosin aktivitesi göstermiştir. Kazeinaz enzimi üretmeyen 2TL9, 2KT1, 1KT3, 2KT4 ve 1KYT1 suşları kazeinaz enzimi üreten suşlara karşı halosin aktivitesi göstermiştir. Amilaz enzimi üretmeyen 2TL8, 4TL9, 1KT3 ve 1KYT1 suşları amilaz enzimi üreten suşlara karşı halosin aktivitesi göstermiştir. Esteraz enzimi üretmeyen 2KT1, 3KT1, 2KT4 ve 4KT4 suşları esteraz enzimi üreten suşlara karşı halosin aktivitesi göstermiştir. Selülaz enzimi üretmeyen 2TL8 ve 2TL9 suşları selülaz enzimi üreten suşlara karşı halosin aktivitesi göstermiştir. Bu suşlar veya bu suşların ürettiği konsantre halosinler derilerin, peynir, balık, turşu, yaprak veya zeytin gibi çeşitli gıdaların salamura sıvılarında kullanılarak, aşırı halofil bakterilerden kaynaklanan bozulmalar önlenebilir. 08.2003 Selda ERYILMAZ SUMMARY A total of 56 extremely halophilic strains that were isolated from Tuz Lake, Kaldırım and Kayacık Salterns of Tuz Lake and Tuzköy Salt Mine in Turkey were screened against both Halobacterium salinarum NRC817 and each other for production of halocins. Totally 38 % of these strains produced halocins against Halobacterium salinarum NRC817. Generally halocins were produced by red, orange or pink colored colonies. Seven of 19 Tuz Lake strains, sixteen of 18 Kaldırım Saltern strains, two of 7 Kayacık Saltern strains and ten of 12 Tuzköy Salt Mine strains were found to produce halocins against each other. The most halocin producing strains were found in Kaldırım Saltern and Tuzköy Salt Mine when compared to the other salt sources. 1KT3 strain was accepted as a broad spectrum halocin producer, because halocin which was produced by this strain inhibited the growth of 61% of all strains. Three of 19 Tuz Lake's strains (2TL8, 2TL9 and 4TL9), seven of 18 Kaldırım Saltern strains (2KT1, 3KT1, 3KT2, 1KT3, 2KT3, 2KT4 and 4KT4), one of 7 Kayacık Saltern strains (1KYT1) and two of 15 Tuzköy's strains (2TK1 and 6TK1) produced inhibition zones larger than 2 cm against Halobacterium salinarium NRC817. The largest inhibitory zones (5.5 cm) were produced by 4TL9, 2KT1, 1KT3 and 2KT3 strains. Generally halocin producing extremely halophilic strains were pleomorphic cells All cells of halocin producers were Gram negative and motile. 57% of halocin producing extremely halophilic strains showed positive catalase, oksidase and gelatinase reactions. While 43% of these strains hydrolyzed casein, Tween 80 was hydrolyzed by 71% of these strains. Although 81% of these strains hydrolysed cellulose, 14% and 33% of these strains showed positive ß-galactosidase and DNAse activity, respectively. 48% and 52% showed positive indol and methyl red reactions respectively. Glucose, maltose, lactose and sucrose were used by 76%, 62%, 33% and 14% these strains, respectively. Most of the halocin producers were resistance to erythromycin (15µg), chlorampenicol (30µg), streptomycin (10µg), penicillin G (10U) and tetracycline (30µg), but they were sensitive to bacitracin (10U) and novobiocin (5µg). 2TL8, 1KT3, 4KT4, 1KYT1 and 6TK1 strains which did not produce geletinase enzymes showed halocin activities against geletinase producing strains. 2TL9, 2KT1, 1KT3, 2KT4 and 1KYT1 strains which did not produce caseinase enzymes showed halocin activities against caseinase producing strains. 2TL8, 4TL9, 1KT3 and 1KYT1 strains which did not produce amylase enzymes showed halocin activities against amylase producing strains. 2KT1, 3KT1, 2KT4 and 4KT4 strains which did not produce esterase enzymes showed halocin activities against esterase producing strains. 2TL8 and 2TL9 strains which did not produce cellulase enzymes showed halocin activities against cellulase producing strains. These strains or their concentrated halocins may be used in controlling the bacterial deterioration that can occur during brine curing of hides and salted foods such as fish, pickle and olives. 08.2003 Selda ERYILMAZ