Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AKİF PAMUK
Eş Danışman: HALİL EKŞİ, MUSTAFA AKSOY
Özet:Ben ve öteki, biz ve öteki arasındaki etkileşim ile inşa edilen kimlik, aynı zamanda kolektif kimlikle bireysel kimlik arasındaki etkileşim ve gerilim sonucunda inşa edilir. Bu açıdan bakıldığında kimliğin iki yönü vardır. Bunlardan ilki kolektif kimliktir. Kolektif kimlik, belirli bir insan grubunun kendi hakkındaki bilinci ve duygusuyla ilişkilidir; topluluğun kendine özgü niteliklere sahip olduğu ve biricikliği yönündeki bilinci ve aidiyet duygusudur. Diğeri ise bireysel kimliktir. Bireysel kimlik; farklı bağlamda, farklı bir olay karşısında bireyin yeniden konumlanışıdır. Bu yeniden konumlanış bireyin aynı olay karşısında bile farklı zamanlarda farklı tavırlar sergilemesine neden olur. Bu çalışma bireysel ve kolektif kimliklerin inşasında tarih eğitiminin rolünü tartışmaktadır. Araştırmada kimlik ve tarih eğitimi ilişkisi irdelendiğinden araştırma konusunun doğal ortamda incelenmesi ve katılımcıların kimliklerini nasıl anlamlandırdıkları, farklı bağlamlarda nasıl inşa ettikleri ve inşa ederken tarihi nasıl kullandıkları araştırılma yoluna gidilmiştir. Bu göstergeler ışığında araştırmanın amaçları nitel araştırma yöntemlerinden “gömülü teori” (grounded theory) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada gömülü teori ile özdeşleşmiş olan “kuramsal örnekleme yöntemi” kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama araçları yapılandırılmamış görüşme ve odak grup görüşmesidir. Araştırmada iki çalışma grubu bulunmaktadır. Bunlardan ilki bireysel mülakatların yapıldığı 5 kadın ve 3 erkekten oluşan çalışma grubudur. İkinci çalışma grubu ise örnek olay tasarımlarının tartışıldığı ve odak grup görüşmelerin yapıldığı gruptur. Bu çalışma gurubunda sekiz farklı örnek olay tasarımı üzerinden yapılan odak grup görüşme ve 26 katılımcı yer almaktadır. İkinci çalışma grubu oluşturulurken bağlamlarına göre farklı kimlikleri temsil ettiği düşünülen bireyler odak gruba dahil edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde “Maxqda 2” bilgisayar programından yararlanılmıştır. Veriler açık, eksensel ve seçici kodlamaya göre analiz edilmiş ve kategoriler oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda tarihin kimliğin inşasında kullanımı ile ilgili yapılan odak grup görüşmeler sonucunda temellendirme, ikna etme, inkar etme, demagoji, refleksif düşünme kategorileri ortaya çıkmıştır. Kategorilerin kendi aralarındaki ilişkileri tanımlamak aynı zamanda en önemli kategorinin ortaya çıkması anlamına gelmektedir. Bu kategori öz kategori (core category) olarak adlandırılmaktadır. Tarihin, kimliğin inşasında kullanımının öz kategorisi meşrulaştırmadır. Diğer bir deyişle kimliğin inşasında tarih ve tarih eğitimi mevcut tarih anlatısını yeni kuşaklara aktararak, bireylerin kimliklerinin inşasında meşrulaştırma işlevi görmektedir. Anahtar Kelimeler: Tarih, Kimlik, Kimliğin İnşası, Meşrulaştırma, Gömülü Teori ABSTRACT Identity, which is constructed through the interaction between the self me and the other, and or we and the other, is also built up as a result of an interaction and/or tension between collective identity and individual identity. Judging from this point of view, identity has two aspects. The first one is the collective identity. Collective identity is related to the consciousness and emotions of a specific group of people. It is a sense of belonging and consciousness towards uniqueness and distinctive characteristics of the community. The other one is individual identity. Individual identity is the re-positioning of an individual in the presence of different contexts. This re-positioning might require an individual to respond differently at different times, even to the same incident. This study discusses the role of history education in the construction process of individual and collective identities. As the study focuses on examining the relationship between identity and history education, how the participants give meaning to their identities, how they construct their identity in different contexts and how they use history in this construction process have been investigated in its natural habitat. To this end, grounded theory, a qualitative research methodology, has been employed. The data collection instruments of the study are unconstructed interviews and focus group interviews. The first instrument is the working group interviews conducted with 5 females, 3 males and the second instrument was employed with a group with whom sample incident projections were discussed and the focus group meetings were held. This focus consists of focus group interviews administered through 8 case study designs on 26 participants. During the establishment of the focus groups, individuals that were thought to be representative of different identities according to their context have been included. The analysis involves open, axial and selective processes and, categories were formed accordingly. ‘Maxqda 2’ computer software has been used in the analysis of the data. The focus group meetings on the use of history in identity construction revealed the categories of establishing basis, persuading, denying, demagogy and reflexive thinking. Defining the relationship between categories also resulted in the emergence of the most important category. This category is identified as the core category. The core category regarding the use of history in the construction of identity is legitimization. In other words, in the construction of identity, the history and history education have a role of legitimization by transferring the current history narrative to new generations. Key words: History, Identity, Construction of Identity, Legitimization, Grounded Theory