Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Salih Kayık
Danışman: GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
Özet:Tebrizli Ahmedî’nin Kıssa-i Yûsuf ve Zelîhâ isimli mesnevisinin incelenmesi olan bu eser; giriş, transkripsiyonlu metin ve dizin bölümlerinden oluşmaktadır. Yüksek Lisans tezi olarak üzerinde çalıştığımız eser Tebrizli Ahmedî tarafından kaleme alınmıştır. Yazılış tarihi eldeki nüshada belirtilmemiştir. Ancak eldeki nüshada Ya‛kûb Han (1478–1490 m./ 883–896) döneminde yazıldığı belirtilmektedir. Tebriz’de elli yedi günde yazılmıştır. Toplam beyit sayısı 4035’tir. Şu anda bilinen tek nüshası, Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kütüphanesi No: 51’de kayıtlıdır. Şimdilik tek nüshası bulunan Yûsuf ve Zelîhâ mesnevisi, 102 varak ve 2990 beyitten ibarettir. Bu itibarla şâirin haber verdiği ile eldeki yazma arasında bin beyitten fazla bir noksanlık söz konusudur. Şu ana kadar üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Tez şu bölümlerden oluşmaktadır: “Yûsuf ve Zelîhâ Hikâyesi; Kur’ân-ı Kerim’de Yûsuf Sûresi; Tevrat ve İncil’de Yûsuf Kıssası; Yûsuf ve Zelîhâ Hikâyesine Girmiş Olan Yan Hikâyeler ve Epizotlar; Türk Edebiyatı’nda Yûsuf ve Zelîhâ Hikâyesi; Tebrizli Ahmedî’nin Hayatı ve Eserleri; “Kıssa-i Yûsuf ve Zelîhâ Aleyhi’s-selam” ve “Esrâr-nâme” Hakkında Geniş Bilgi; Yûsuf ve Zelîhâ Kıssası’nın Konu Başlıkları” başlıklarını içeren “Giriş” Söz Varlığı, İmlâ Özellikleri, Ses Değişmeleri ve Şekil Bilgisinin de İçinde Bulunduğu “İnceleme” Transkripsiyonlu Metin Sözlüklü Dizin Yazma Metnin Tıpkıbasımı (1b-35b varaklar) Çalışmamızın metin kısmında, eserin transkripsiyonu yapılmıştır. Varak ve beyit numaraları beyitlerin sol kısımlarına yazılmıştır. Transkripsiyon yapılırken yazmanın imlâsına bağlı kalınmaya çalışılmıştır. Yanlış, eksik veya fazla yazılan kelimeler düzeltilerek dipnotlarda belirtilmiştir. Beyitlerdeki vezin hataları dipnotlarda belirtilmiştir. Eksik yazılan kelimeler veya harfler < > işareti ile gösterilmiştir. Okunamayan ya da imlâsı açık olduğu halde anlam verilemeyen kelimeler Arap harfli olarak metinde yer almıştır. Dizinli-sözlük kısmında ise; kelimelerin hangi dile ait olduğu ve anlamları verilmiş, ses değişimine uğramış kelimeler ise → işareti ile birbirlerine gönderilerek bu değişimlere dikkat çekilmiştir. Kelimelerin isim veya fiil kökenli oldukları da belirtilmiştir. Kelimelerin çekim ekli biçimleri ilgili madde başlarının altında metinde geçtiği yerler belirtilmek suretiyle alfabetik olarak sıralandırılmıştır. ABSTRACT This written work, which is study of Kıssa-i Yûsuf and Zelîhâ made by Tebrizli Ahmedî. This study consist of introduction, text with transcription and index. There is not written date on text, but the periods of Ya‛kûb Han (1478–1490 m./ 883–896). It wrote in fifty seven days in Tebriz. Total verse is 4035. there is only specimen which is known in library on Fen-Edebiyat Faculty in Marmara Üniversity, registration number is 51. Now we have a only one specimen of Yûsuf and Zelîhâ. Which consist of 102 page and 2990 verse. So that, there is different more than thousand verse from manuscript and poet inform. Up to now there is no study on this manuscript. This study contains these parts; Introduction; include in the story of Yûsuf and Zelîhâ; sura of Yûsuf in Quran, story of Yusuf in Tevrat and İncil; stories and epizots in Yûsuf and Zelîhâ; story of Yûsuf and Zelîhâ Turkish Literature; the life of the Tebrizli Ahmedî and his works “Kıssa-i Yûsuf and Zelîhâ” and “Esrâr-nâme” about wide information; headings of story of Yûsuf and Zelîhâ. Examination include in the presence of speeches, spelling feature, sound changes. Text transcription. Dictionary with index. Manuscript’s facsimile In the text part the manuscript is transcribed. The number of page and verse is written left side of verses. While manuscript transcription has been made wanted to based on manuscript’s spelling. Wrong, less or more words in text edited are stated in the footnote. Mistakes of metre in verses are stated footnote. The words or letters which are thought to be written incomplete are used in < >. Not readable and althougt spelling’s clear but meaningless words given in Arabic letters in text. In the dictionary of index is taken, the meanings and language of the words are given, the words with sound changes are shown → and so attention is drawn to these changes. Worsds are stated noun or verb. Form of words with endings stated where used in text, under the headings are given in alphabetical order.