Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AHMET TURAN ÖZGÜL
Danışman: Mehmet Şişman
Özet:İngiliz Sterlini, I. Dünya savaşına kadar dünyanın geri kalanı tarafından rezerv para birimi olarak kabul görmüştür. I. Dünya savaşının getirmiş olduğu ağır ekonomik şartlar ve savaş sırasında ABD’ye olan bağımlılığın artması, savaş sonrasında İngiliz Sterlini’nin rezerv para birimi olarak hegemonyasını yitirmesine neden olurken, ABD Doları’nın yükselmesini sağlamıştır. I. Dünya savaşı sonrası ekonomik alanda yaşanan sorunlar II. Dünya savaşına kadar sürmüştür. Mevcut parasal sistem mali ve ticari akımları sağlamada başarısız olunca yeni bir parasal sistemin ortaya çıkmasını mecburi kılmıştır. Dünya arenasına White planı ile çıkan ABD’nin öncülüğünde Bretton Woods sistemi kurulmuştur. ABD Doları rezerv para birimi olarak hegemonyasını bu sistem sayesinde daha da güçlendirmiştir. Kapitalizm, 1970’li yılların başlarında karşı karşıya kalmış olduğu düşen kar hadleri ve ABD Doları’nın rezerv para birimi olarak yaşamış olduğu sorunlara, finansallaşma ve Petro-Dolar sistemi ile cevap vermiştir. Bu sistemler sayesinde ABD Doları, Bretton Woods sistemi sonrasında kaybetmiş olduğu gücünü bu sayede geri kazanabilmiştir. Rezerv para birimi olarak ABD Doları, global anlamda yaşanan ekonomik ve politik krizlere karşı güvenli liman olma özelliğini hala korumaktadır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin rezerv biriktirme stratejileri sayesinde bu konumdan en çok yararlanan para birimi olarak hegemonyasını sürdürmektedir. ABD Doları’nın rezerv para birimi olarak karşı karşıya kalmış olduğu problemler, bu konumunun sorgulanmasına neden olmaktadır. Stratejik olarak ABD Doları’na karşı yeni para birimlerinin ortaya çıkması ve gelecek dönemlerde rezerv para birimi olarak bu para birimlerinin tartışılmaya başlanması normal karşılanmalıdır. Çalışma sonucunda, tarihsel ve politik perspektif ışığında incelenen ekonomik büyüklük, sermaye hareketlerindeki serbestiyet derecesi, esnek döviz kuru vi uygulamaları, makroekonomik politikaların uygulanma biçimi, finansal piyasaların derinliği ve genişliği gibi kriterlerin yanı sıra fx işlemlerinin büyüklüğü, ilgili para biriminin rezerv para olarak tutulma oranları ve ticari işlemlerde kullanılma düzeyleri incelendiğinde, ABD Doları’nın rezerv para birimi olarak hegemonyasının kısa dönemde yıkılma ihtimalinin düşük olduğunu desteklemektedir. Anahtar Kelimeler : Rezerv para, Bretton Woods, Finansallaşma ABSTRACT The British pound was accepted as the reserve currency by the rest of the world until the First World war. The heavy economic conditions brought by the First World war and the increasing dependence on USA during the war led to the rise of the US dollar as it caused the British pound to lose its hegemony as reserve currency after the war. The problems that lived on the economic front after the first world war continued until the second world war. When the existing monetary system fails to provide financial and commercial flows, a new monetary system has to be established. Bretton Woods system was established on the premise of the USA who came out with the White plan around the world. The US dollar has further strengthened its hegemony as a reserve currency through this system. Capitalism has responded to the problems it faced in the early years of 1970’s, such as falling profits, and the fact that the US dollar was assigned as a reserve currency, through its financial and petro – dollar system. In line with these systems the US dollar was able to recover the power that it lost after the Bretton Woods system. The US dollar as reserve currency remains a safe haven against global economic and political crises. Due to the reserve accumulation strategies of developed and developing countries, it continues its hegemony as the most beneficial currency. The problems that the US dollar faces as reserve currency cause it to question this position. The emergence of new currencies against the US dollar strategically and the beginning of discussing these currencies as reserve currencies in future periods should be accepted as normal. The study results show that when the ratio of the holdings of the currency as reserve currency is examined in terms of the economic size examined, the degree of liberalization in capital movements, flexible exchange rate practices, the manner in which macroeconomic policies are implemented, the depth and breadth of financial viii markets as well as the size of spot transactions, the low probability of short-term collapse of US dollar hegemony as reserve currency is supported. Key words : Reserve Currency, Bretton Woods, Financialization