Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Temel Sağlık Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kübra Yeşilkaya
Danışman: Gökçe Merey
Özet:
Bakterilerin, kendilerini korumak ve üremelerini
kolaylaştırmak için oluşturdukları polisakkarit yapılı biyofilm tabakası,
dezenfeksiyonu zorlaştıran önemli bir faktördür. Bununla birlikte, özellikle
patojen bakterilerin oluşturduğu biyofilm tabakaları, hastane enfeksiyonlarının
yaygınlaşmasına ve gıda endüstrisinde ürünlerin işlenmesinde problem oluşmasına
sebep olmaktadır. Bakterilerde biyofilm oluşumunu kontrol eden mekanizmadan
sorumlu molekülün dimerik formda halkalı guanozin monofosfat (c-di- GMP) olduğu bilinmektedir. Molekül yapısı incelendiğinde c-di-GMP,
yapısında bulunan dimerik formdaki guanozin grupları nedeniyle akridin gibi
çoklu aromatik yapılar varlığında cis formda dört katlı (quadruplex) ve sekiz
katlı (octaplex) yapılar oluşturabilmekte ve aktivitesi sonlanmaktadır. Gerçekleştirilen tez çalışmasında amaç,
bakteriyel biyofilm tabakalarının oluşumunu engellemek üzere c-di-GMP
aktivitesini engelleme potansiyeli taşıyan çoklu aromatik bileşikler
sentezlemek ve bunların biyofilm engelleme potansiyellerini araştırmaktır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmada c-di-GMP, özellikle gıda
güvenliğini tehdit eden bakteriler olan Escherichia coli ve Campylobacter
jejuni’den izole edilmiştir. Çoklu aromatik organik bileşikler olarak borondiflorür
azadipirometen (Aza-BODIPY, Örnek 1) ve çoklu aromatik yapıda üç farklı piren
türevi bileşik (Örnek 2-4) kullanılmıştır. Örneklerin bakterilerden izole
edilen c-di-GMP ile etkileşimlerinin incelenmesi UV spektroskopisi ile
gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: UV
spektroskopisi sonuçlarına göre c-di-GMP’nin 254 ve 302 nm’deki kendine özgü
absorpsiyonlarında anlamlı azalma gösteren bileşikler, Örnek 1 ve 2 olmuştur.
Örnek 4 hiç etkileşime girmemiş, Örnek 3 ise çok düşük oranda etkileşmiştir.
Etkileşen ve etkileşmeyen moleküllerin yapısı incelendiğinde etkileşen
moleküllerde elektron çekici grup bulunmadığı gözlenmektedir. Bundan sonraki
çalışmalar için bu durum göz önünde bulundurulmalıdır.
Sonuçlar: Uygun yapıda çoklu organik bileşikler c-di-GMP ile
etkileşebilmektedir. Dolayısıyla özellikle sağlık ve gıda alanında biyogüvenlik
açısından tehdit oluşturan biyofilm oluşumunu engelleme potansiyelleri bulunmaktadır.