Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Zeynep Korkmaz
Danışman: GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
Özet:Tebrizli Ahmedá’ye ait Yūsuf u Zeláhā isimli mesnevisinin incelenmesi olan bu çalışma; giriş, inceleme, transkripsiyonlu metin ve dizin bölümlerini içermektedir. Mevcut nüshada eserin yazılış tarihi belirtilmemiş, ancak Ya‘kūb Han (883-896/1478-1490m.) döneminde yazıldığı belirtilmiştir. Tebriz’de elli yedi günde tamamlanan Yūsuf u Zeláhā mesnevisi, 4035 beyitten oluşmaktadır. Şu anda bilinen tek nüshası, Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Kütüphanesi No: 51’de kayıtlıdır. Şimdilik tek nüshası bulunan Yūsuf u Zeláhā mesnevisi 102 varak ve 2990 beyitten ibarettir. Ahmedá’nin haber verdiği ile eldeki yazma arasında bin beyitten fazla bir noksanlık söz konusudur. Tez şu bölümlerden oluşmaktadır: “Yūsuf u Zeláhā Hikayesi; Kur’an-ı Kerim’de Yūsuf Sûresi; Zebur, Tevrat ve İncil’de Yūsuf Kıssası; Türk Edebiyatı’nda Yūsuf u Zeláhā Hikayesi; Tebrizli Ahmedá’nin Hayatı ve Eserleri; “Kıssa-i Yūsuf u Zeláhā Aleyhi’s-selam” ve “Esrâr-nâme” ve Yūsuf u Zeláhā Kıssası’nın Konu Başlıkları” başlıkları hakkında “Giriş” kısmında geniş bilgi verilmiştir. Eser hakkında genel bilgilerin verildiği “İnceleme” bölümünde aynı zamanda eserin “İkili Yazım, Harekelendirme ve Şedde” alt başlıklarında “Yazım”; “Ünlü Değişmeleri, Ünsüz Uyumu ve Ses Olayları” alt başlıklarında “Ses”; “İsim, Sıfat, Zamir, Zarf, Edat ve Fiil” alt başlıklarında ise “Yapı” özellikleri ile ilgili detaylı gramer çalışması yapılmıştır. Yūsuf u Zeláhā mesnevisinin metin kısmında, eserin transkripsiyonu yapılmıştır. Transkripsiyon yapılırken yazmanın imlasına bağlı kalınmaya çalışılmıştır. Metindeki varak ve beyit numaraları beyitlerin sol kısmına yazılmıştır. Yanlış, eksik, fazla yazılan kelimeler düzeltilerek sayfa sonu notu olarak belirtilmiştir. Metinde eksik yazıldığını ve bulunması gerektiğini düşündüğümüz fakat asıl nüshada bulunmayan harfler “< >” işareti ile gösterilmiştir. Beyitlerde bulunan vezin hataları da dipnot olarak belirtilmiştir. Çalışmamızın dizin-sözlük kısmında, kelimelerin hangi dile ait olduğu anlamları ile verilmiş, ses değişimine uğramış olanlar ise → işareti ile birbirlerine gönderilerek bu değişimlere dikkat çekilmiştir. İsim köklü kelimeler +, fiil köklü kelimeler – işareti ile gösterilmiştir. Kelimelerin metinde geçtiği yerler alfabetik olarak sıralanmıştır. ABSTRACT This research work, is the study of Yūsuf and Zeláhā written by Tebrizli Ahmedá. This thesis is composed of four main sections; introduction, analysis, text with transcription and index. In the research, Tebrizli Ahmedá’s Yūsuf and Zeláhā which was written on Ya‘kūb Khan era dating 883-896 / 1478-1490. Yūsuf and Zeláhā was completed in fifty seven days in Tabriz, consisting of 4035 couplets. There is only one original known copy of text in library on Faculty of Art and Sciences at Marmara University with the registration number 51. This original text of Yūsuf u Zeláhā which consisted of 102 pages and 2990 verses. Yet, in the text utilized in the study had thousand couplet less verses than what have concluded through historical analysis of literature. This thesis contains following sections: Firstly, introduction gives detailed information about following components; the story of Yūsuf u Zeláhā; sura of Yūsuf in Quran, story of Yūsuf in Tevrat, Zebur and İncil, story of Yūsuf u Zeláhā in Turkish Literature, the life of the Tebrizli Ahmedá, detailed information of his other works: “Kıssa-i Yūsuf u Zeláhā” and “Esrâr-nâme”, and headings of story of “Yūsuf and Zeláhā”. Secondly, in the analysis section a detailed grammar study had been conducted on focusing, emphasizing about the features of the “orthography” in the sub-titles of “binarynotation”, “marking with a vowelpoint”, “punctuation and umlaut (doubleletter)", the features of “sound” in the subtitle of “vowelchange, consonant harmony and sound events” , the features of “structure” in the subtitles of “noun, adjectives, pronoun, adverb and verb”. Manuscript transcription had been made based on manuscript’s spelling in the third section. The number of pages and verses is written left side of verses. Mis spellings and writing errors, in the text were edited and mentionted in the footnotes. The words or letters which are supposed to be in the text, but not written in the original text was shown by using < >. Metre mistakes in the verses were stated in footnotes. In the index-dictionary section, the word’s philological roots were provided. Also, the words which are subjected to sound changes were marked and refered to in the text by using → sign. Noun and verb words which were shown with the sign +, -. Locations of the words in the text were provided in an alphabetical order.