Yozgat ve çevresinde dini manevi değerlerin oluşmasında Şeyhzâde Ahmed Efendi ve yetiştirdiği kanâat önderleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATİH DURSUN

Danışman: ALİ COŞKUN

Özet:

Tarih boyunca manevi hayatın güçlü yaşandığı Yozgat, XVIII. yüzyıldan itibaren, Çapanoğulları'nın etkisiyle Orta Anadolu'nun ekonomik, kültürel ve sosyal açıdan parlayan şehirlerinden olmuştur. Bu durum XIX. yüzyıl seyyahlarının da dikkatini çekerek kaleme aldıkları eserlerinde şehri tasvir etmelerinden fark edilir. Şüphesiz Yozgat'ta manevi değerlerin oluşmasında tarikatlar, geçmişten bugüne kadar hem ilim ve kültür ortamı oluşturmuşlar hem de toplumsal barış ve huzuru sağlamışlardır. Aynı zamanda bu oluşumlar, şehir halkının gündelik hayatına renk katarak, onların dini duygu ve hislerini canlı tutmuşlardır. XIX. Yüzyılda Nakşibendîlik çevreleri Anadolu'nun hemen her şehrinde saygın âlim ve mutasavvıflarla temsil edilirken; Yozgat'ta da bir asırdan fazla günümüze kadar etkisi devam eden, Şeyhzâde Ahmed Efendi ve yakın çevresi ile temsil edilmiştir. Bu çevre temsil ettiği anlayış ile halkın dîni duygu ve değerlerine olumlu rol model olmuştur. Araştırmamızda Yozgat ve çevresinde etkin olan Şeyhzâde Ahmed Efendi ve çevresinin söylemleri, yapıları ve toplumsal pratiklerini sosyolojik açıdan incelemeye çalıştık. ABSTRACT Yozgat has been one of the economically, culturally, and socially shining cities of Central Anatolia because of Çapanoğulları since the 18th century. Also, the city drew attention of travelers in the 19th century and led them to describe it in their works. Throughout history,spiritual life has been quite strong in Yozgat which has a rich past and strong tradition and where religious and lively conversations are often held. Charismatic leaders of religious sects have a great effect on the strong spiritual life. While the neighborhoods of Nakshibendilik were represented by respected scholars and Sufis in almost every city of Anatolia, Yozgat was represented by Şeyhzâde Ahmed Efendi whose influence is felt today. In the study, we tried to sociologically examine the discourses, structures and social practices of Şeyhzâde Ahmed Efendi who was active in Yozgat and its surroundings.