Isırgan (Urtica dioica L.) bitkisinde bazı ağır metallerin büyüme parametreleri üzerine etkilerinin araştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SİBEL KALAYCIOĞLU

Danışman: ŞENER AKINCI

Özet:

Isırgan ( Urtica dioica L. ) Urticaceae familyasının dünya üzerinde geniş yayılımı olan bir türü olarak Türkiye'nin hemen her yerinde yetişmektedir. Önemli sayılabilecek bir ölçüde besin kaynağı olarak kullanılmasının yanında tıbbi değeri de söz konusu olan Urtica dioica L. 'nın yetiştiği ortamın olumsuz koşullarından fazla etkilenmediği görülmektedir. Bu çalışmada endüstriyel alanlar ile kirlilik etkisinde kalan kentler çevresinde yetişen Urtica dioica L.'nın muhtemelen etkilendiği bazı ağır metaller ve toksik elementler karşısındaki tepkileri laboratuar koşullarında test edilmiştir. Deneyde, Cd2+ ve Al3+ yanında toprakta yüksek miktarlarda bulunduğunda toksik özelliği olan Fe2+ , Ca2+, Mg2+ , K+ ve Mn2+ elementlerinin etkileri incelenmiş, 100 ve 200 µM konsantrasyonlarında Hoagland besleyici çözeltisi ile birlikte verilen CdCl2 ve AlCl3 ün bitki büyüme ve gelişiminde olumsuz bir etki yapmadığı görülmüştür. Yaprak ekstrelerinin atomik absorbsiyon spektrofotometresiyle (AAS) yapılan ölçümlerine göre, kadmiyum ve alüminyum elementlerinin etkilerinin boy uzunluğu ve yaprak sayısı üzerine olumsuz bir etki yapmamasının nedeninin bu elementlerin az miktarda gerçekleşen alımı ile birlikte Ca elementinin bunlar üzerine antagonistik etkisi yüzünden olduğu düşünülmektedir. Urtica, which belongs to Urticaceae family as a species, is distributed widely all over the world and it is very largely grown in almost in every part of Turkiye. Being used as an important source of food and having a significant medical value, is not affected by the negative conditions in its natural surroundings. In this study, thye probable reaction of urtica grown in industrial areas and big cities is tested towards the heavy metals and toxic elements in laboratory conditions. In this experiment, besides the effects of Cd2+ and Al3+ and the toxic effects of Fe2+ , Ca2+, Mg2+ , K+ and Mn2+ when exist in large amount in the soil are examined. It has been observed that 100 and 200 µM concentrations of CdCl2 and AlCl3 watered with the Hoagland solution had no negative effect on plant growth and development. According to the measurements of the leaves by atomic absorption spectrophotometer (AAS), the reason of the lack of a negative effect of the elements Cd and Al on the plant height and number of the leaves is explained by the fact that a lesser absorbtion of those elements occured together with the antagonist effect of Ca element against Cd and Al uptake from the soil.