Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sümmeyye Eraslan
Danışman: Abdulhamit Birışık
Özet:
Bozgunculuk ilk insandan bu yana insanın varlığı ve
birbirleriyle ilişkisi çerçevesinde ortaya çıkan bir olgu olmuştur. Toplum
farkı gözetmeksizin her zaman ve zeminde ortaya çıkan bozgunculuk fiili ve
bizzet bozgunculuk olgusu Kur'ân-ı Kerîm'de farklı biçimlerde anlatılmış ve
çeşitli kelimelerle ifade etmiştir. Kur'ân-ı Kerîm'de yer alan bozgunculukla
ilgili fiilleri “bağy kavramı” altında değerlendirmek mümkündür. Kelime olarak
değerlendirildiğinde bağy kendi içinde birden fazla anlamı barındırmakla birlikte
öne çıkan anlam haddi aşmak şeklindedir. İslam hukukunda “devlete baş
kaldırmak” ve “isyan” anlamlarında da kullanılan bağy tezimizin konusunu teşkil
etmektedir. Aslında isyan fiili sadece devletle ilgili olmayıp devleti hem de toplumu
ilgilendirmektedir.
Araştırmamızın birinci bölümünde bağy konusunu daha
iyi anlamak için bu kelimenin ve eş anlamlılarının ihtiva ettiği manaları
sözlüklerden çıkardık ve Kur’ân ayetleri üzerinden inceledik. Siyasi bağye
işaret ettiği düşünülen Hucurât sûresinin 9. ve 10. âyetlerinin yorumlarını genel
nitelikli önemli tefsirler üzerinden vermeye çalıştık. İkinci bölümde ise bu
âyetlerin klasik dönem ahkâm tefsirleri ve fıkıh eserlerindeki yorumuna
mezhepler etkisinde yer verdikten sonra modern dönemde ahkâm tefsirlerinde ve
fıkıh eserlerinde konunun nasıl anlaşıldığına temas ettik. Bağy konusu
ekseninde Kur'ân'daki ahkâm âyetlerini özel olarak ele alan müfesirlerin ne
derece mezheplerin etkisinde kaldıklarını, ahkâm tefsirlerinin fıkıh
eserlerinin üslûp ve yöntemlerini eserlerine ne kadar yansıttıklarını da ortaya
çıkarmayı hedefledik.