Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZELAL ÖZGÜR DURMUŞ
Danışman: OSMAN SERHAT İREZ
Özet:CUMHURİYET DÖNEMİ FEN EĞİTİMİ DÖKÜMANLARINDA BİLİM KONUSUNDAKİ DEĞİŞİM: TARİHSEL YORUMLAMACI BİR İÇERİK ANALİZİ Son birkaç yüz yılda bilimin gerçekliği anlamlandırma kapasitesi ve pratik faydalar üretmesi nedeniyle toplumsal hayatta edindiği yer, bilimin yapısının daha derin irdelenmesine yol açmaktadır. Bilimin ne olup olmadığı tartışmaları pozitivist, tarihsel maddeci ve göreci olmak üzere birkaç farklı yaklaşım içerisinde yürütülmektedir. Bu yaklaşımların fen eğitimindeki yeri bu çalışmanın eksenini oluşturmaktadır. Ancak hangi parametrelerle, hangi yaklaşımın ağırlık kazanarak eğitim alanı içerisine girdiği bir diğer tartışmadır. Düşünceler salt kendi bağlamları içerisinde gelişmemekte, aynı zamanda toplumsal ihtiyaçların şekillendiriciliğinde oluşmaktadır. Bu noktada “toplumsal ihtiyaçlar nasıl ortaya çıkar?” “bu ihtiyaçların karşılanmasında bir aygıt olarak eğitimi belirleyen mekanizmalar nelerdir?” gibi soruların çözümlenmesi gerekmektedir. Bütünlüğü kavramak için Türkiye’deki ekonomik, siyasi ve ideolojik değişimin, bilim konusu özelinde, eğitimi nasıl etkilediği ortaya çıkarılmalıdır. Bu geniş ilişkiler ağı, eğitim sosyolojisinde çatışmacı kuram ile çözümlenmektedir. Bu çalışmada Türkiye’nin genel tarih haritasını çıkarmak için farklı alanlardan kaynaklar kullanılmasına ve bu kaynakların alanının özgünlüklerini yansıtabilmesine dikkat edilmiş, bunun için geniş bir tarama yapılmıştır. Fen eğitiminde bilim öğretimi içeriğini genelden özele anlayabilmek için 1928’den 2012’e biyoloji, kimya, fizik ders kitapları ve öğretim programları incelenmiştir. Bu iki düzlem arasındaki bağı kurabilmek için ise Milli Eğitim Bakanlığı’nın önemli kesitlerdeki resmi açıklamalarına ve ilgili kurumların eğitime yönelik değerlendirmelerine bakılmıştır. Bu araştırma sonucunda bilim ünitesinin 1960’larda programa girdiği ve yaygınlaştığı, 198o’li yıllarda bilim öğretiminin ciddi hatalar barındırır hale geldiği, 2007’den sonra ise yapılandırmacı bilim yaklaşımına geçmek yönünde adım atıldığı, ancak bu yaklaşımın da yeterli düzeyde anlaşılamadığı görülmektedir. Bilim öğretimindeki değişimin Türkiye’deki ekonomik, siyasi değişim süreçlerine denk düştüğü ve bilim ünitesinin her yeni dönemin yetiştirmek istediği profile uygun bir değişim geçirdiği anlaşılmaktadır. Anahtar kelimeler: Bilimin doğası, fen eğitimi, çatışmacı kuram, öğretim programı ABSTRACT THE CHANGE IN THE TOPIC “SCIENCE” IN SCIENCE EDUCATION MATERIAL DURING THE REPUBLIC PERIOD: A HISTORICAL INTERPRETATIVE CONTENT ANALYSIS In the last centuries the capacity of science to explain reality and place it acquired in social life due to the practical utility it creates led to a deeper consideration of its structure. The arguments on what science is and isn't are developed according to several approaches; namely positivist, dialectical and relativist. The places of these approaches in the teaching of science compose one of the main parts of this study. However, which of these approaches become prominent and according to which parameters they become prominent in the education field is another source of debate. Opinions do not develop only in their own context but are also subject to shaping by social needs. At this point; questions like how social needs develop and what are the mechanisms that determine education as a tool to satisfy these needs also have to be answered. The confrontational approach in educational sociology makes this wide web of relations understandable. The other main part of this study seeks to bring to light how the economic, political and ideological change in Turkey have influenced education on the subject of science. In this study, to present a historical photograph of Turkey, a comprehensive research have been conducted in order to cite sources from different fields to reflect the particularities of these fields. In order to understand the content of the teaching of science from teh general to the particular; the teaching plans and textbooks of physics, chemistry and biology from 1928 to 2012 were examined. To connect these two levels; the statements made by the Ministry of National Education on important historical points and the views of the institutions involved are taken into account. In conclusion of this study, it is observed that the science module was introduced to the education program and widened in the 1960s. The module came to include serious mistakes after 1983 and since 2007, an attempt at transition to constructionist science approach is being made. However, it is observed that this approach is not sufficiently understood either. It is seen that teh change in the teaching of science corresponds to the economic and political changes in Turkey; and the science module goes through a change that would reflect the profile of the person that the system seeks to educate in each new period. Keywords: The nature of science, science education, conflict theory, curriculum