Emeklilik yatırım fonlarının Türkiye hisse senedi piyasalarındaki derinlik ve oynaklık üzerine etkisi: Borsa İstanbul’da bir uygulama


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İsmail Solak

Danışman: HAKAN ÇELENK

Özet:

Günümüzde bireylerin hayatta kalma sürelerinin uzaması ve yaşlılık dönemlerinde daha iyi yaşam koşullarına sahip olma isteğinin artması, dünyada bireysel emeklilik sisteminin önem kazanmasını sağlamıştır. Gelişmiş ülkelerde uzun yıllardan beri var olan bireysel emeklilik konusundaki farkındalık, gelişmekte olan ülkelerde yeni yeni oluşmaya başlamıştır. Gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Türkiye’de de artan yaşlı nüfus oranı, devletin sosyal güvenlik alanında reformlara gitmesini gerektirmiştir. 2013’te başlayan devlet katkısı uygulaması ve 2017’de faaliyete geçirilen otomatik katılım sistemi, tüm çalışan bireylerde bireysel emeklilik farkındalığının artmasında rol oynamış, bireylerin sisteme katılmasını hızlandırmış ve sistemde biriken fon hacimlerinin artmasını sağlamıştır. Bu çalışmada, 2016-2017 yılları arasındaki bireysel emeklilik fonlarının borsa’ daki derinlik ve oynaklığa olan etkisi haftalık veriler üzerinden Granger nedensellik testi ile incelenmiştir. Emeklilik yatırım fonlarının BİST 100 Endeksi işlem hacmi ile oynaklığının Granger nedeni olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, emeklilik yatırım fonlarından BİST 100 oynaklığına ve işlem hacmine doğru tek yönlü bir nedensellik olduğunu ortaya koymuştur. Bununla birlikte, BİST 100 oynaklığı ile derinliği arasındaki negatif korelasyon ortaya koyulmuştur. Sonuç olarak, Emeklilik yatırım fonları ile BİST 100 derinliği ve BİST 100 volatilitesi arasındaki nedensellik ve anlamlılık ilişkileri sistematik olarak ortaya koyulmuştur. -------------------- Nowadays, the prolongation of the survival time of individuals and the desire of individuals to have better living conditions in their old age has increased importance of the individual pension system in the world. An awareness of the long-standing private pension system in developed countries has begun to newly develop in developing countries. In Turkey located between developing countries, growing elderly population rate has required the state to go to reforms in the field of social security. State contributions implemented in 2013 and automatic participation system implemented in 2017, accelerated the participation of individuals in the system and the growth of accumulated funds in the system. In this thesis, the effect of individual pension funds on depth and volatility on the stock market between 2016-2017 was analyzed with Granger causality test on weekly data. The BIST 100 Index trading volume and volatility are the Granger cause of the pension investment funds. These findings has revealed from pension investment funds to BIST 100 volatility and trading volume that there is one-way causality. These findings has proven from pension investment funds towards BIST 100 volatility and trading volume that to be one-way causality about between. On the other hand, the findings has shown that BIST 100 volatility has prove to be one-way Granger causality with the BIST 100 depth. As a result, the causality between investments of pension investment funds, BIST 100 depth and BIST 100 volatility is systematically demonstrated.