Süleymaniye kütüphanesi Ayasofya 2595 nolu Suver'ul Kevakib'teki ikiz figürlerin teknik analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Geleneksel Türk Sanatları Anasanat Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ONUR HASTÜRK

Danışman: Şehnaz Biçer

Özet:

Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya 2595 kayıtlı "Suver'ul – Kevakib" adlı minyatürlü eser Osmanlı Dönemi'ne ait 15. yüzyıl yazmasıdır. Ancak minyatürlerinin tasarım kurguları incelendiğinde 12. yy Anadolu Selçuklu dönemi özellikleri göstermesi bakımından dikkat çeken bir yazmadır. Eser; Ebu'l-Hüseyn Abdu'r-Rahman bin Ömer es-Sufi'nin Suverü's-Semaviyye el-Kevakibü's-Sabite adlı astronomi kitabının Ebu Cafer Nasıre'd-din Muhammed bin Muhammed bin el-Hasan el-Tusi tarafından 647/1250 yılında, nesir olarak Farsça'ya yapılmış tercümesidir. Yazmada her yıldız grubunun gökteki görünüşü ile birlikte, rasathanenin havuzundaki yansıması da resmedilmiştir. 15. yüzyılda minyatürlenmesine rağmen figürlerin tipleri ve kıyafetleri tamamen Selçuklu üslubundadır. Bu durum bize yazmadaki minyatürlerin Selçuklu dönemine ait bir nüshası örnek alınarak hazırlanmış olabileceğini düşündürür. Yazma eserde 38 ikiz, 3 adet tek resmedilmiş minyatür vardır. Bu minyatürlerden 14 tanesi karşılıklı sayfalarda yer alır ve insan figürleriyle betimlenmiştir. Osmanlı Dönemine ait bu eserin minyatürlerinin anlamları ve analizleri incelenirken genel uygulamanın haricinde teknik bir takım özellikler ve tasarım kurgusunun yapım aşamasında birtakım detaylar gözlemlenmiştir. Tezimiz bu yazma eserin, figürlerinin uygulamasındaki teknik tespitimiz yönünde olacaktır.

The miniature work registered in Süleymaniye Library, Hagia Sophia 2595 named "Suver'ul – Kevakib" is a manuscript belongs to 15th century Ottoman period. However, when the design fiction of miniatures is studied it is a remarkable manuscript in terms of showing characteristics of 12th century Anatolian Seljuk period. The work; is the Persian prose translation by Ebu Cafer Nasıre'd-din Muhammed bin Muhammed bin el-Hasan el-Tusi for Ebu'l-Hüseyn Abdu'r-Rahman bin Ömer es-Sufi's astronomy book named Suverü's-Sema'viyye el-Kevakibü's-Sabite in the year 647/1250. On the manuscript, with the appearance of every star clusters in the sky and also the reflection of the pool in the observatory is pictured. Despite miniaturized in the 15th century, the types and clothes of the figures are completely in the Seljuk style. This case make us think the miniatures on the manuscript might be structured as a sample of copy belongs to the Seljuk period. There are 38 twins and 3 single pictured miniatures on the manuscript work. 14 of these miniatures are figured in folios and pictured with human figures. While the meanings and analyses of the miniatures of this work which belongs to the Ottoman period is being studied a set of technical characteristics apart from the common practice and a set of details in the build phase of design fiction are observed. Our thesis will be in the direction of technical determination of the exercise of the figures of this manuscript work.