Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gonca Oğuz Gök
Danışman: Ayşegül Sever
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:TÜRK DIŞ POLİTİKASI’NDA ULUSLARARASI MEŞRUİYET SORUNSALI: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER VE BÖLGESEL KRİZLER Bu tez, Türkiye’nin dış politikasında uluslararası meşruiyet anlayışının “ne anlama geldiği” ve bir meşruiyet kaynağı olarak BM ve kararlarının Türkiye’nin dış politikasını “hangi boyutuyla” ve “nasıl” etkilediği temel sorusuna cevap aramıştır. Bu hedefle, ilk olarak “meşruiyet” kavramını analiz edilebileceği üç temel alt boyut çerçevesinde, (1) hukuki, (2) ahlaki ve (3) siyasi meşruiyet olarak tanımlamıştır. Bu tanımlama neticesinde, meşruiyetin, hukuki ve ahlaki boyutları olan “normatif” bir faktör olduğu kadar, siyasi mücadele içerisinde “araçsal” bir faktör olduğunun altını çizmiştir. Bu bağlamda, devletlerin normlara ve örgütlere sadece “ilkesellik” anlayışıyla değil, aynı zamanda, güç ve çıkar elde etme amacı çerçevesinde “siyasi” bir yaklaşımı da olduğunu vurgulamıştır. Bu çerçevede, bir uluslararası örgüt olarak BM’nin “hukuki meşruiyet” boyutuna ilaveten, uluslararası düzlemde ve iç siyasette devletlerin politikalarını “meşrulaştırma” siyasi rolüyle de ön plana çıktığını göstermiştir. Daha sonra bu kavramsal ve teorik çerçeveden yola çıkarak, Türkiye’nin dış politikasında BM’nin rolünü, meşruiyetin tanımlanan bu üç boyutu çerçevesinde analiz etmiştir. Soğuk Savaş sonrası dönemde, Balkanlar ve Ortadoğu bölgesinde ortaya çıkan dört önemli bölgesel krizi (1990-1991 Körfez Savaşı, 1992-1995 Bosna Savaşı, 1999 Kosova krizi ve 2003 Irak Savaşı) karşılaştırmalı bir şekilde değerlendirmiş, Türkiye’nin dış politikasında kuvvet kullanımı söz konusu olduğunda meşruiyetin arandığı “temel adresin” BM normları ve kararları olduğunu tespit etmiştir. Türkiye’nin meşruiyet arayışında BM ve kararlarına sadece “hukuki meşruiyet” kaynağı olarak ve “ilkesellik” anlayışıyla değil, aynı zamanda, “siyasi meşruiyet” kaynağı olarak, güç ve çıkar elde etme amacı çerçevesinde “araçsal” bir yaklaşımı da olduğunu göstermiştir. Ayrıca, BM ve kararlarının dış politikaya etkisinin, iç siyasetten bağımsız değil, “iç siyasi faktörlerin” etkisi çerçevesinde gerçekleştiğini ortaya koymuştur. Bu anlamda da, Türkiye’nin dış politikasında uluslararası meşruiyet anlayışını ve BM’nin rolünü sadece “ilkesellik” anlayışıyla açıklayan yaklaşımlara alternatif, yeni bir kavramsal ve teorik bakış açısı sunmaya çalışmıştır. ABSTRACT INTERNATIONAL LEGITIMACY PROBLEMATIC IN TURKISH FOREIGN POLICY: UNITED NATIONS AND REGIONAL CRISES This thesis analyzed “the role of United Nations” in Turkish Foreign Policy towards regional crises on the basis of the concept of “international legitimacy.” To do this, firstly, three main dimentions of legitimacy -(1) legal (2) political and (3) moral legitimacy- has been defined in order to develop an “operational” model for analytical framework. By this definition, it is shown that legitimacy is both a “normative” factor with its “legal” and “moral” dimentions, and also an “instrumental”factor with its “political” dimention. Accordingly, it is underlined that states usually appeal to “legitimacy” not only for“normative”reasons, but also for“instrumental” reasons like power and self-interest calculations. Therefore, it is asserted that United Nations has become an important actor in world politics not only because of its “legal” role of implementing the provisions of UN Charter, but also for its“political” role of “legitimizing” state conduct. Then the role of United Nations in Turkish foreign policy is analyzed within this framework, with respect to these three dimentions of legitimacy and the “legitimizing” role of United Nations. By analyzing four important regional crises occurred in post-Cold War Era within a comperative approach (1990-1991 Gulf War, 1992-1995 Bosnian War, 1999 Kosovo Crises and 2003 Iraq War), this study shows that UN norms and resolutions are the main “reference point” in Turkey’s search for legitimacy in its foreign policy decisions on the use of force. In search for legitimacy, Turkey approaches UN both “normatively” as a result of its “principled” foreign policy, and also for “instrumental” reasons like power and self-interest calculations. According, it is asserted that UN plays an important role not only as a source of “legal”, but also“political” legitimacy in Turkish foreign policy. Thus, by analyzing different sources of legitimacy within a theoretical and conceptual framework, this thesis brings an alternative explanation to UN’s role in Turkish foreign policy.