Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HÜMEYRA ÖZTURAN
Danışman: ALİ DURUSOY
Özet:Anahtar Kelimeler: Ahlak, Ahlak Felsefesi, Ahlakın Kaynağı, Aristoteles, Farabi, Teorik Akıl, Pratik Akıl. ARİSTOTELES VE FARABÎ'DE AHLAKIN KAYNAĞI PROBLEMİ Ahlâkın kaynağı problemi, "iyidir" veya "kötüdür" gibi ahlâkî yargılara varmamızı sağlayan temel ölçütün nereden kaynaklandığına dair bir soruşturmayı ifade etmektedir. Felsefe tarihi boyunca bu soruya filozoflar, ahlâkın kaynağının haz, tabiat, duygu, sezgi, toplum, Tanrı/ilahî vahiy veya akıl olduğu şeklinde cevaplar üretmişlerdir. İlkçağ Yunan filozoflarından Aristoteles (M.Ö. 384-322), ahlâkın kaynağı problemine akıl ekseninde bir cevap ortaya koymuştur. Aristoteles'in ahlâk eserlerinden haberdar olan ve onun düşüncesini benimsemekle beraber onu geliştiren İslâm filozofu Fârâbî (M.S. 872-950) ise, akıl ve ilâhî vahyi mezceden bir çözüm geliştirmiştir. Her iki filozofun da ahlâkın kaynağı problemine dair cevaplarını mukayeseli olarak ele almayı amaçlayan bu çalışmada, teorik akıl, pratik akıl, siyasî ve dinî otorite üçgeninden oluşan bir çerçeve çizilmiştir. Buna göre, genel ahlâkî ilke ve önermelerin kaynağı olarak teorik akıl ile, teorik akıl kaynaklı ilkeleri tekil önermelere dönüştüren kaynak olarak pratik akıl ele alınmıştır. Teorik ve pratik yetkinliği elde edemeyen bireyler için ise ahlâkın kaynağı olarak siyasî ve dinî otoritenin işlevine dikkat çekilmiştir. Keywords: Morality, Ethics, The Origin of Ethics, Aristotle, Al-Farabi, Theoretical Reason, Practical Reason. ABSTRACT THE PROBLEM OF THE ORIGIN OF ETHICS ACCORDING TO ARISTOTLE AND AL-FARABI The problem of the origin of ethics implies the investigations about the source of the principle criteron to judge things as "good" or "bad". The philosophers throughout history provided answers such as pleasure, nature, emotion, intuition, society, God/divine revelation and reason to this question. Aristotle (384-322 BC) provided a solution to the problem on the basis of reason. Muslim philosopher Al-Farabi (872-950 CE), who was familiar with the works of Aristotle, adopted his philosophy, while developing his many ideas provided a solution uniting reason with divine revelation. The present study aims to reconstruct a comparative account of the answers given by the two philosophers to the problem of the origin of ethics through a paradigm consisted of theoretical reason, practical reason and political and religious authority. In our reconstruction, we first elaborated on the theoretical reason as the foundation of general moral principles and statements; and we then elaborated on the practical reason as the source that transforms the general moral principles provided by the theoretical reason into individual statements. We also discussed the significance of political and religious authority as the source of morality for individuals who lack competence in using theoretical and practical reason.