Kıraatlerin Tevcihinde Temîm Lehçesinin Yeri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUSTAFA BİLİCAN

Danışman: Mustafa Kılıç

Özet:

Kur’ân, Arap lisanıyla indirildiğine göre o dönemde var olan Arap lehçelerinin de kıraat ilmindeki ehemmiyeti elbette büyüktür. İşte bu araştırma, bahsi geçen Arap leh-çeleri arasında önemli bir yere sahip olan Temîm’in dilsel faktörlerinin, telaffuz çeşitli-liklerinin, tavır farklılıklarının ve gramatik yapısının Kur’ân kıraatlerinin tevcihindeki yerini tespit etmek adına yapılmıştır.

Araştırma kapsamında kıraat, tefsir ve dil eserlerinde geniş bir tarama yapılmış, Temîm lehçesinin bahsinin geçtiği veriler derlenmiş; ayrıca konu sarf, nahiv, feth-imale, idğâm, hemze, hazif ve harf değişimi gibi başlıklarda belli bir sistematik içerisinde işlen-miştir.

Araştırma üç temel bölümden oluşturulmuştur. Birinci bölümde Arap kabileleri ve lehçeleri ile alakalı genel özelliklerden, lehçelerin fesahat kıstaslarından, fasih kabul edilmeyen lehçe unsurlarından ve araştırmada asıl olarak ele aldığımız Temîm kabilesi ile lehçesinin genel özelliklerinden bahsedilmiştir.

İkinci bölümde, Temîm lehçesinin kıraatlerin tevcihindeki yeri hemze, harf-ha-reke değişimi, iskân ve feth-imale başlıkları çerçevesinde ortaya konulmuştur. Üçüncü bölümde ise Temîm lehçesinin kıraatlerin tevcihindeki yeri, sarf ve nahiv başlıkları al-tında ele alınmıştır.